Gokverslaafde reageert sterker op kantje boord-verliezen

Gokverslaafden hebben een sterkere reactie op zogenaamde near-misses (missers waarbij de winst heel dichtbij was) dan op complete missers. Ook reageren ze sterker dan gezonde proefpersonen op near-misses.

Dat laten neurowetenschappers van het Donders Institute van de Radboud Universiteit zien met fMRI-scans van tweeëntwintig gokverslaafden en net zoveel gezonde proefpersonen. Het vakblad Neuropsychopharmacology publiceerde vorige week een early view van de resultaten.

Verliezen of bijna verliezen
Hoewel je objectief gezien verliest tijdens een near-miss, activeren deze momenten een gebied middenin het brein dat sterk betrokken is bij beloning: het striatum. Bij gokverslaafden is de activiteit in het striatum na een near-miss, vergeleken met een complete miss sterker dan in een gezonde controlegroep. De onderzoekers verwachten dat deze verhoogde activiteit het gokgedrag versterkt door een illusie van controle op de situatie te handhaven.

Neurowetenschapper Guillaume Sescousse en zijn collega’s onderzochten tweeëntwintig gokverslaafden en net zo veel gezonde volwassenen terwijl ze een gokspelletje speelden in de MRI-scanner. ‘We hebben de goktaak zo levensecht mogelijk gemaakt met mooie visuals, goede geluiden en een aangepaste draaisnelheid van de gokschijf. In ons spel was de kans op een near-miss 33 procent, vergeleken met 17 procent kans op winst en 50 procent kans op een complete miss.’

Lastig proefpersonen vinden
Gokverslaafden hebben een sterke illusie van controle, en ze geloven meer in geluk tijdens een gokspelletje dan andere mensen. ‘Het was een uitdaging om de problematische gokkers te vinden voor dit onderzoek’, aldus Sescousse. ‘Gokverslaving komt niet veel voor in Nederland. Bovendien moesten de proefpersonen drie keer terugkomen naar het Donders Institute en mochten ze geen andere gezondheidsproblemen hebben of medicijnen slikken.’

Illusie van controle
Wat gebeurt er in de hersenen van een gokker tijdens een near-miss moment? ‘Tijdens normale situaties geven near-misses je het gevoel dat je aan het leren bent’, vertelt Sescousse: ‘Nu lukte het net niet, maar met een beetje oefening de volgende keer wel. Ze versterken je gedrag door beloningsgebieden in het brein zoals het striatum te activeren. Dit gebeurt ook tijdens gokken. Maar gokmachines zijn willekeurig, in tegenstelling tot het dagelijkse leven, wat maakt dat ze zo’n enorme uitdaging zijn voor het brein. Dat is hoe near-miss momenten een illusie van controle kunnen creëren.’

Dopamineblokker: geen effect
In dierstudies is aangetoond dat doorgaan met gokken na een near-miss wordt beïnvloed door dopamine. In mensen was dat nog niet eerder onderzocht. Daarom deden alle proefpersonen het experiment een keer nadat ze een dopamineblokker innamen, en een keer nadat ze een placebo innamen. Het medicijn bleek geen effect te hebben op hoe graag de proefpersonen door wilden gaan met gokken. ‘Verrassend, maar het geeft maar weer aan met wat voor een complexe puzzel we bezig zijn’, aldus Sescousse.

Publicatie
Amplified striatal responses to near-miss outcomes in pathological gamblers
Guillaume Sescousse, Lieneke K. Janssen, Mahur M. Hashemi, Monique H.M. Timmer, Dirk E.M. Geurts, Niels P. ter Huurne, Luke Clark, Roshan Cools
Neuropsychopharmacology, DOI: 10.1038/npp.2016.43

Bron: Radboud Universiteit (http://www.ru.nl/nieuws-agenda/nieuws/vm/donders/hersenen-cognitie/2016/gokverslaafden/)