"Veel in gang gezet naar aanleiding rapport Hoekstra"

Er is veel in gang gezet aan maatregelen na het verschijnen van het rapport van de commissie Hoekstra over de strafrechtelijke beslissingen in de zaak Bart van U. Dat schrijft minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie in een brief aan de Tweede Kamer over de voortgang van maatregelen die voortkomen uit aanbevelingen van de commissie Hoekstra. De minister wijst er ook op dat de uitvoering van maatregelen de nodige tijd vergt. ,,Dat doet echter niets af aan de toewijding en de intentie om de maatregelen zo snel als dat kan te realiseren’’, aldus Van der Steur.

De aanbevelingen van de commissie Hoekstra zijn door ketenpartners, waaronder het Openbaar Ministerie (OM), de politie, het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) in de rol van het Administratie en Informatiecentrum Executieketen (AICE), het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) en de Justitiële informatie dienst (Justid), opgepakt. Zo zijn op initiatief van het OM maatregelen genomen in het Verbeterprogramma Maatschappelijke Veiligheid dat de minister in november vorig jaar naar de Kamer stuurde. Hierdoor worden sinds 1 november 2015 zaken waarbij de (psychische) problematiek van de persoon van de verdachte duidt op een mogelijk gevaar voor de veiligheid van de samenleving als gevoelige zaak aangemerkt (gevaarscriterium). Deze zaken krijgen extra aandacht en worden met prioriteit behandeld.

De politie heeft voor de tenuitvoerlegging van gevangenisstraffen met ingang van 29 april 2016 24 uur per dag zeven dagen per week toegang tot een overzicht van opgelegde vrijheidsstraffen. Met behulp van dit overzicht kan de politie bij het aantreffen van een (verward) persoon die risicovol gedrag vertoont, een check uitvoeren of er een vrijheidstraf open staat. Met de officier van justitie kan worden besloten deze persoon uit de zogenoemde zelfmeldprocedure te halen en de gevangenisstraf ten uitvoer te leggen. Hiermee is een van de tekortkomingen opgelost.

Verder hebben de politie en het OM met andere ketenpartners grote vorderingen gemaakt om celmateriaal voor DNA-onderzoek bij veroordeelden af te nemen waar dat nog niet was gebeurd. Ook is de werkwijze voor de afgifte en opvolging van bevelen om na veroordeling celmateriaal af te geven verbeterd. Dit waren manco’s  waar de commissie Hoekstra de vinger op legde, als het ging om de uitvoering van de Wet DNA-onderzoek bij veroordeelden (Wet DNA-V).

DNA-afname

Naar de aanbeveling van de commissie Hoekstra om celmateriaal af te nemen bij verdachten tijdens in verzekeringsstelling, dus voorafgaand aan een eventuele veroordeling voor een ´DNA-waardig feit´, is onderzoek gedaan door de Erasmus Universiteit Rotterdam. Tevens is een impactanalyse uitgevoerd naar praktische aspecten als van alle verdachten in verzekering celmateriaal zou worden afgenomen. Uit beide onderzoeken blijkt dat er bezwaren kleven aan afname en het bewaren van celmateriaal van alle inverzekeringgestelden. Zo is de kans groot dat het op grote schaal afnemen van celmateriaal voorafgaand aan veroordeling in strijd is met het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM).

Om ten volle tegemoet te komen aan de aanbevelingen van de commissie Hoekstra stelt minister Van der Steur nu eerst alles in het werk om toe te werken naar een sluitend systeem binnen de bestaande wettelijke  instrumenten voor DNA-afname. Het OM heeft daartoe met ketenpartners al stappen gezet. Daarnaast wil de minister de mogelijkheid onderzoeken om celmateriaal af te nemen bij in verzekering gestelde verdachten waarvan geen adres bekend is. Over afname van celmateriaal bij alle inverzekeringgestelden zal de minister de Raad van State nog om haar mening vragen.

Opname psychiatrische ziekenhuizen

Voor de uitvoering van de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet bopz) is extra capaciteit beschikbaar gesteld op parketten van het OM om politiemutaties en justitiële documentatie toe te voegen aan dossiers. Hierdoor wordt de voorbereiding van bopz-zittingen voor de onvrijwillige opname van mensen met een geestesstoornis aanmerkelijk verbeterd. Voor de langere termijn worden ook maatregelen genomen door het OM, gemeenten, politie en GGZ-instellingen om de ketensamenwerking te versterken. Onderdeel van de samenwerking is onder meer de inrichting van een periodiek regionaal overleg, zoals ook staat in een wetsvoorstel verplichte geestelijke gezondheidszorg van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Bron: Rijksoverheid (https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2016/05/12/veel-in-gang-gezet-naar-aanleiding-rapport-hoekstra)