Psychiatrische patiënt steeds vaker zonder veroordeling in TBS-kliniek

Achtendertig psychiatrisch patiënten zitten zonder strafrechtelijke veroordeling opgesloten in tbs-klinieken. Dat schrijft het NRC op basis van cijfers van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het gaat om mensen die vanwege hun stoornis potentieel gevaarlijk zijn, maar vaak geen misdrijf hebben gepleegd. Omdat GGZ-instellingen de nodige beveiliging niet kunnen bieden, worden patiënten steeds vaker verplaatst naar een tbs-kliniek. De Stichting Patiëntvertrouwenspersoon en drie rechters maken zich zorgen over deze ontwikkeling, omdat de rechten van patiënten in het geding zouden zijn.

Een psychiatrisch patiënt die gevaar oplevert voor zichzelf of anderen, kan met een rechterlijke machtiging gedwongen worden opgenomen in een GGZ-instelling. Als een patiënt zich daar „agressief of ontwrichtend” gedraagt, kan hij zonder tussenkomst van de rechter worden overgeplaatst naar een tbs-kliniek. Dat gebeurt steeds vaker. „Waar ik dergelijke zaken vroeger eens per jaar zag langskomen, is dat nu iedere maand”, zegt rechter Rob Keurentjes. „Wij krijgen daar vaker dan voorheen mee te maken, dat hoor ik ook van collega’s van andere instellingen”, zegt Harry Beintema, directeur behandelzaken van Groningse tbs-kliniek Van Mesdag. Veiligheid en Justitie kan de toename niet bevestigen omdat het hier geen jaarlijkse cijfers van bijhoudt.

Stigmatiserend

Opname in een tbs-kliniek is voor dit type patiënten bedoeld als een ‘afkoelingsperiode’, waarna zij weer terug kunnen naar een psychiatrisch ziekenhuis. Er zijn echter gevallen bekend waarbij een patiënt zonder strafrechtelijke veroordeling al vijf jaar in een tbs-kliniek verblijft, omdat er geen ggz-instelling voor hem te vinden is. Ook advocaat Jan Vlug heeft cliënten zonder veroordeling die lange tijd in een tbs-kliniek zaten.

Stigmatiserend

Een zorgwekkende ontwikkeling, vinden rechters Rob Keurentjes, Jos van Luyck en een magistraat die anoniem wil blijven, allen gespecialiseerd in psychiatrie en recht. Het is voor patiënten stigmatiserend om te worden opgesloten in een tbs-kliniek, zeggen de rechters. Daarnaast kan het leiden tot „rechtsongelijkheid”. In de ggz hebben patiënten in beginsel meer vrijheid dan in een tbs-kliniek. Er staan geen hoge hekken omheen, ze hebben meer bezoekuren, recht op een mobiele telefoon en een vertrouwenspersoon. Maar in tbs-klinieken, met het hoogste beveiligingsniveau, worden die rechten soms beperkt. Dat komt doordat het voor personeel ingewikkeld is om met verschillende regimes te werken, zegt Ruth Molmans van tbs-kliniek Pompe-stichting in Nijmegen. Wel proberen tbs-klinieken rechten van deze patiënten „zo veel mogelijk te respecteren”.

Patiënten klagen over de inperking van hun vrijheden. In 2011 werd een ggz-patiënt na aankomst in de tbs-kliniek dagen in een isoleercel gestopt. De patiënt werd ten onrechte behandeld volgens de huisregels van de tbs-instelling, vond de rechter.

Volgens de commissie die de wet op gedwongen opnames in 2007 evalueerde, moeten psychiatrische ziekenhuizen hun aanbod differentiëren in beschermingsniveaus, waardoor zij ook agressieve patiënten aankunnen zonder hen te verplaatsen naar een tbs-kliniek. Daar zou echter geen geld voor zijn. De ggz moet haar plekken juist met eenderde omlaagbrengen.

Bron: NRC / Andreas Kouwenhoven (http://www.nrc.nl/next/2016/05/13/agressieve-patient-vaker-opgesloten-in-tbs-kliniek-1618014)