'Inzetten basisartsen bij herkeuring arbeidsongeschikten geen oplossing'

Bron: NIP

Het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) pleit er voor om bij de herkeuring van arbeidsongeschikten Arbeid & Organisatie (A&O) psychologen of Arbeid & Gezondheid (A&G) psychologen in te zetten. Het UWV wil basisartsen in gaan zetten om achterstanden weg te werken. Dit is geen oplossing volgens prof. dr. F. (Fred) R. H. Zijlstra, hoogleraar A&O aan de Universiteit van Maastricht en bestuurslid van het NIP. ‘Verzuim door psychische klachten wordt gezien als een medisch probleem in plaats van een psychisch probleem. Het is geen kwestie van een pil voorschrijven of een verband aanleggen. Een geregistreerd A&O psycholoog kan helpen om mensen te leren omgaan met de problemen.’

De belangrijkste oorzaak voor uitval op het werk is de toenemende werkdruk. Deze is het gevolg van intensivering van het werk, vaak als gevolg van moderne management technieken. Arbeidsverzuim kan onderbouwd worden door te kijken naar hoe arbeid is georganiseerd en met name ook naar de veranderingen daarin in de afgelopen decennia. En vooral door te kijken naar de consequenties voor werknemers. De focus op efficiency en het verbeteren van bedrijfsprocessen zijn alleen gericht op meer, betere of efficiëntere prestaties van mensen. Terwijl de duurzame inzetbaarheid van mensen de leidraad moet zijn. Het NIP pleit dan ook voorpreventie en interventie! En interventie is ‘het bespoedigen van terugkeer naar werk’.

De aandacht moet komen te liggen op duurzame inzetbaarheid van werknemers. Dat houdt in dat niet alleen de aandacht uitgaat naar het verbeteren van de prestaties, en dus het rendement op het ‘Human Capital’ te verhogen, maar dat het welzijn en gezondheid van werknemers weer centraal komen te staan. Dit is vooral van belang nu we verwachten dat werknemers langer doorwerken (tot 67ste jaar). Bij het herintreden van arbeidsongeschikten is dit nog veel belangrijker; goede, langdurige begeleiding vergroot de kans op succesvol herintreden.

Over werkdruk wordt, blijkt uit cijfers van Eurofound, al jaren geklaagd door werknemers. En in de gehele Europese Unie. Momenteel klaagt ruim 60% over hoge werkdruk. De feiten liegen er niet om: Tegenwoordig heeft 1 op de 5 werkenden last van psychische problemen (20%) en bedragen de kosten hiervan 3.5 – 4.5 % van het bbp (http://www.oecd.org/els/mental-health-and-work-9789264124523-en.htm). De World Health Organisation (WHO) verwachtte dat psychische problemen rond 2020 de belangrijkste oorzaak zouden zijn voor arbeidsongeschiktheid. In Nederland hebben we dat punt echter al bereikt. 

Voor Nederland betekent dit, uitgaande van die 3.5 % dat we over € 5.25 miljard praten! Daarbij moeten we niet vergeten dat: mensen met een psychische stoornis ondervertegenwoordigd zijn op de arbeidsmarkt terwijl arbeid een positief effect heeft op hun welbevinden. Hier kan dus ook nog de maatschappelijke winst bij worden opgeteld als de arbeidsparticipatie stijgt.

We hebben hier te maken met een maatschappelijk probleem. Zo lang het efficiency denken voorop blijft staan, zal uitval binnen de arbeidssituatie alleen maar blijven toenemen. Dit met alle gevolgen van dien voor de samenleving als geheel en werknemer en werkgever onderling. Kijk naar de mens binnen het geheel van werk en schrijf het probleem niet af als doorgeslagen psychologisering, medicalisering of te veel psychologische begeleiding. De mens is nog steeds het belangrijkste arbeidskapitaal. Door met de juiste psychologische blik te kijken bij herkeuringen van arbeidsongeschikten doen we recht aan de belangrijkste reden voor uitval, vergroten we de kans op succesvol herintreden en tonen we politiek en maatschappelijk commitment om tot echte participatie te komen.