Crisisplan voorkomt kwart van gedwongen opnamen

Een crisisplan kan bij bijna een kwart van de psychiatrische patiënten een gedwongen opname voorkomen. Hierin beschrijven psychiatrische patiënten samen met hun behandelaar wat de signalen zijn als het dreigt mis te gaan. Maar ook wat de patiënt zelf kan doen, samen met naastbetrokkenen en de behandelaar om een crisissituatie te voorkomen. Andere middelen die gedwongen opnamen moeten voorkomen, werken niet of nauwelijks. Dat schrijven onderzoekers van het Erasmus MC en Yulius GGZ in het wetenschappelijk tijdschrift JAMA Psychiatry.

Mark de Jong, psychiater en eerste auteur: “Een gedwongen opname is een ingrijpende gebeurtenis en heeft een negatieve invloed op het beloop van psychiatrische klachten. Iedereen is erbij gebaat om een gedwongen opname te voorkomen, zolang dit de patiënt en omgeving niet schaadt. Wij hebben dertien onderzoeken bestudeerd die afgelopen jaren zijn gedaan naar middelen die dwangopnames bij volwassen psychiatrische patiënten moeten verminderen. Hieruit blijkt dat het crisisplan het meest effectief is. Zo’n plan kan bij 23 procent van de patiënten een gedwongen opnamen voorkomen. Dit inzicht is belangrijk voor patiënten en behandelaren, maar ook voor de maatschappij. Want de tolerantie voor deze mensen neemt af en de druk om zo min mogelijk dwang toe te passen neemt toe, terwijl het aantal dwangopnames stijgt.

Het opstellen van een crisisplan is een nuttige interventie, die patiënten helpt om bewuster met hun psychiatrische klachten om te gaan. Zo gaan sommige patiënten slechter slapen voordat zij een psychose krijgen. Door hier tijdig op in te spelen kan een psychose én mogelijk ook een gedwongen opname worden voorkomen. En door vooraf met de patiënten te bespreken wat hun wensen zijn in een crisissituatie, geef je hun zoveel mogelijk eigen regie.”

Uit het onderzoek blijkt ook dat andere middelen gedwongen opnamen niet of nauwelijks kunnen voorkomen. Zo zijn bijvoorbeeld programma’s om de therapietrouw te verhogen niet effectief. Ook de voorwaardelijke machtiging, waarbij iemand onder bepaalde voorwaarden thuis kan blijven, voorkomt dwangopnames niet. De Jong: “Dit betekent niet dat deze middelen bij individuele patiënten niet bruikbaar zijn, maar ze verminderen het aantal gedwongen opnames niet. We hebben in ons onderzoek wél aanwijzingen gevonden, dat naast het crisisplan mogelijk ook het beter organiseren van de bestaande zorg voor patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen dwangopnames kan voorkomen.”

De publicatie in wetenschappelijk tijdschrift JAMA Psychiatry staat online (https://archpsyc.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=2526002).