De invloed van een dynamische omgeving op depressie en suïcide

Depressie en zelfmoord worden door ontzettend veel persoonlijke en externe factoren beïnvloed. Ook door je omgeving, stelt stadsgeograaf Marco Helbich van de Universiteit Utrecht. Hij ontving een ERC Starting Grant van 1,5 miljoen euro om in het kader van het Utrechtse onderzoeksthema Healthy Urban Living te onderzoeken welke invloed mobiliteit en verschillende omgevingen uitoefenen op de geestelijke gezondheid.

Dat mensen over het algemeen gelukkiger worden van een groene omgeving met parken en  helderblauwe meertjes dan van een logge, grijze kantoorgebouwen is wetenschappelijk te onderbouwen. Maar er zijn veel meer omgevingsfactoren die meespelen. Stadsgeograaf dr. Marco Helbich kreeg van de European Research Council 1,5 miljoen euro om de kennis over oorzaken van depressie en zelfmoord uit te breiden met verschillende omgevingsfactoren.

Afwisseling van omgeving

Afwisseling tussen verschillende omgevingen en de duur van het verblijf in een omgeving hebben effect op mentale gezondheid. Helbich wil die afwisseling (sequencing) en duur onderzoeken, en onderscheidt daarbij drie verschillende omgevingen: een groenblauwe (natuur en water), een grijze (bebouwing) en een sociale omgeving, waarin zowel sociale interacties plaatsvinden als de mate van drukte wordt gemeten.

“In eerder onderzoek naar depressie en zelfmoord keken wetenschappers enkel naar de woonomgeving”, vertelt Helbich. “En dat is merkwaardig, want tachtig procent van je dagelijkse bezigheden spelen zich af buiten je woonomgeving. Ik ga dus kijken naar hoe mensen zich bewegen: hoe vaak en hoe lang bevindt iemand zich in welke soort omgeving, en hoe is blootstelling aan deze dynamische omgeving gerelateerd aan iemands mentale gezondheid?”

Een tweede belangrijke gedachte die die Helbich wil onderzoeken is dat zelfmoordrisico niet alleen wordt beïnvloed door de huidige omgeving, maar ook door het verleden. Elke verplaatsing, bijvoorbeeld van Rotterdam naar Utrecht, verandert de omgevingsfactoren waaraan mensen worden blootgesteld. Deze factoren kunnen de sleutel zijn naar wat mogelijk later bijdraagt aan zelfmoord.

Geotechnologie

Met de GPS-functie van smartphones meet Helbich waar de proefpersonen zich bevinden, en kijkt daarbij naar de afwisseling tussen grijze en groenblauwe omgevingen en de duur van het verblijf in een omgeving. Maar omdat niet alleen fysieke omgeving, maar sociale omgeving ook een grote rol speelt wil hij ook meten hoeveel andere personen er gedurende de dag zich rondom de proefpersonen bevinden. Hiervoor gebruikt hij de bluetooth-functie zodat hij kan meten hoeveel smartphones zich rondom de proefpersonen bevinden. Hij verwacht hiermee een significant verschil te vinden tussen drukke en rustige plekken.

Het gat dichten

De factoren die Helbich onderzoekt zijn een aanvulling op de vele factoren die in verband worden gebracht met depressie en zelfmoord. “Er mist nog een heleboel onderzoek naar de invloed van omgeving op mentale gesteldheid”, vertelt hij. “Met mijn resultaten wil ik dat gat dichten, en hoop hiermee het inzicht te verbeteren in risico’s en factoren die mentale gezondheid beïnvloeden, zodat patiënten beter geholpen en ondersteund kunnen worden.”

Bron: Universiteit Utrecht