Psychische achtergrond van lichamelijke klachten moet vaker worden besproken

Mensen die regelmatig lijken flauw te vallen maar bij wie de oorzaak psychiatrisch van aard is, krijgen door eerlijke uitleg minder aanvallen en meer gerichte behandeling. Dat publiceren onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) in Neurology. Zij pleiten voor meer lef bij de arts om een psychische achtergrond van medische klachten te bespreken met hun patiënt.

Mensen die regelmatig flauwvallen, komen meestal terecht bij de neuroloog of cardioloog. Het LUMC beschikt over een speciale Wegrakingen-poli. “Soms maakt de beschrijving van de aanvallen al duidelijk dat het om aanvallen met een psychiatrische grond gaat”, vertelt neuroloog prof. Gert van Dijk. “Bijvoorbeeld als mensen zeggen dat ze twintig minuten bewusteloos zijn – dat is bij echt flauwvallen onmogelijk.” 

Eenduidig vaststellen

Als er iets anders aan de hand lijkt, dan moet dat eerst bewezen worden. “We zeggen nooit zomaar: ‘Het zal wel psychisch zijn’”, licht Van Dijk toe. “We proberen in het ziekenhuis een aanval op te wekken of we bekijken video-opnames van aanvallen. Daaruit kunnen we eenduidig vaststellen of het om flauwvallen gaat, bijvoorbeeld uit metingen van bloeddruk, hartslag en hersenactiviteit tijdens een aanval.” Het communiceren van de diagnose ‘pseudo-flauwvallen’ verdient de volle aandacht, vindt psychiater dr. Irene van Vliet (LUMC). “Deze patiënten gaan niet uit van een psychiatrisch probleem”, zegt ze. “Het kan lastig zijn uit te leggen wat ze schelen en hoe dat te behandelen.” Van Dijk neemt er veel tijd voor. “De patiënt moet begrijpen dat we zijn klachten wel degelijk heel serieus nemen – de aanvallen vormen tenslotte een groot probleem.” 

Lage kwaliteit van leven

Van de groep van 35 onderzochte patiënten met psychogene aanvallen, bleken er 12 na uitleg van de diagnose helemaal geen aanvallen meer te krijgen. De patiënten verschoven hun zorgvraag bovendien van medische naar psychologische of psychiatrische behandeling. “Opvallend was dat deze patiënten een lage kwaliteit van leven hadden, ook nadat de aanvallen verminderd of verdwenen waren”, zegt Van Vliet. “Dat wijst erop dat het onderliggend psychisch lijden meer tijd voor behandeling nodig heeft.” Pseudo-flauwvallen kan onder meer ontstaan door traumatische ervaringen in het verleden, zoals seksueel misbruik of pesten.

Niet aan lot overlaten

Hoewel niet alle onderzochte patiënten direct geloofden in de psychogene achtergrond van hun klachten, voelde 83% zich met respect behandeld. “Artsen zouden vaker moeten ingaan op een psychiatrische achtergrond van medische klachten. Zo komt de patiënt op het spoor van adequate behandeling, in plaats van nog meer consulten of onderzoeken die niets gaan opleveren”, vindt Van Vliet. “Ook als specialisten ervan overtuigd zijn dat de aanvallen psychogeen van aard zijn, durven ze daar vaak niet over te beginnen tegen hun patiënt, uit angst voor ruzie of klachten of omdat ze het moeilijk vinden. Artsen moeten hier meer lef tonen, wellicht ondersteund door training.”

Bron: LUMC (https://www.lumc.nl/over-het-lumc/nieuws/2016/november/meer-uitleg-psychische-achtergrond-lichamelijke-klachten/)