Psychoanalyse viert 100-jarig bestaan in Nederland

Afgelopen vrijdag starte het jubileumjaar van de psychoanalyse. De therapievorm is officieel een eeuw in Nederland. Nadat de ideeën van Sigmund Freud, grondlegger van de psychoanalyse, waren overgewaaid, werd precies honderd jaar geleden de Nederlandse Vereniging voor Psychoanalyse opgericht. De Oostenrijkse neuroloog was de eerste die de menselijke geest vergeleek met een ijsberg waarvan alleen het topje zichtbaar is. Verstopt onder water zit ons onderbewuste, waar we bijvoorbeeld via dromen en versprekingen notie van kunnen krijgen. Dat schrijft Trouw.

In Nederland zit psychoanalyse al zes jaar niet meer in het basispakket vanwege het gebrek aan wetenschappelijk bewijs. In Nederland zijn zo’n zevenhonderd mensen in analyse, wat betekent dat ze drie tot vijf keer per week een uur op de sofa liggen. Het doel is het ontdekken van je eigen onderwaterwereld. De sofa helpt daarbij: liggend praten bevordert de vrije associatie, was Freuds idee.

Voor de rijken

Een lichtere vorm van psychoanalyse, waarbij je zit en maximaal twee gesprekken hebt per week, wordt volledig vergoed in Nederland. Er is nog geen sluitend bewijs dat de therapievorm beter werkt dan andere psychotherapie, maar er is ook geen bewijs dat het niet werkt. Sinds psychoanalyse uit het basispakket is gehaald zijn er twee onderzoeken gedaan die laten zien dat psychoanalyse op langer termijn beter werkt dan andere behandelingen. Toch is dat een wat schrale oogst aan onderzoek in de zes jaar dat de analyse niet meer vergoed wordt, schrijven twee wetenschappers in een recent gepubliceerd artikel in het Tijdschrift voor Psychotherapie. Op basis van twee onderzoeken kan de pyschoanalyse namelijk niet terug in het pakket. De liggende therapie blijft voorlopig dus aan de prijs.

”Waar het altijd al het imago had vooral voor de hoogopgeleide rijken te zijn, is het helaas inmiddels voor een hele groep inderdaad niet meer weggelegd”, zegt Claudia Schnitzler, psychoanalytica in Amsterdam. ”Het uurtarief ligt in Nederland tussen de zeventig en negentig euro. Maar voor wie dat niet kan betalen, en bijvoorbeeld studeert of een minimuminkomen heeft, geldt een lager tarief van zo’n veertig euro per uur.” Een lichtere vorm van psychoanalyse, waarbij je zit en maximaal twee gesprekken hebt per week, wordt volledig vergoed in Nederland, omdat hiervoor wel voldoende bewijs is.

De rol van de therapeut

Als Schnitzler acht jaar geleden in haar praktijk tegen mensen zei dat ze voor de analyse wel een paar jaartjes moesten uittrekken, keken ze haar aan alsof ze gek was. Nu staan mensen er meer voor open, ziet ze. Ook constateert ze dat psychoanalytici bij het grote publiek furore maken als cultuurcriticus. Neem bijvoorbeeld de Gentse hoogleraar Paul Verhaeghe, die in zijn boek ’Identiteit’ de samenleving op de sofa zet. En sinds een aantal jaar kunnen studenten een summerschool psychoanalyse volgen. Of al dat enthousiasme ook leidt tot een stijging van het aantal mensen in psychoanalyse is niet bekend, maar de beroepsvereniging heeft de indruk van niet.
De rol van de therapeut in de psychoanalyse is het meest veranderd in de afgelopen honderd jaar. Waar hij vroeger zwijgzaam zat te krabbelen in zijn notitieboekje, is hij nu persoonlijker en actiever betrokken bij de patiënt, en voorziet deze van advies. De relatie tussen behandelaar en patiënt is centraal komen te staan, zegt Schnitzler. ”Psychoanalyse is meer dan vroeger een oefening in wederkerigheid.”

Bron, en voor het hele artikel (inclusief  de verhalen van twee mensen die jarenlang in therapie waren): Rianne Oosterom, Trouw (http://www.trouw.nl/tr/nl/39683/nbsp/article/detail/4460222/2017/02/09/Een-eeuw-associeren-op-de-sofa.dhtml?utm_medium=rss&utm_content=trouwgezondheid)

Al geabonneerd op het maandelijkse eMagazine van GGZTotaal?
Klik hier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html) om je gratis in te schrijven.