Na de klap: over trauma's en PTSS

Trauma. We moesten er hoognodig een magazine aan wijden. Maar naarmate de verschijningsdatum naderde, werd de nervositeit groter: hoe meer je er over schrijft, hoe meer je ziet wat je achterwege moet laten. Er blijft dus altijd méér over waar je niet over geschreven hebt. Desondanks denken we toch een lezenswaardig nummer te hebben geproduceerd met interessante onderwerpen, variërend van PTSS-behandeling met paarden tot ‘moral injury’, van emotionele mishandeling tot ‘somatic experiencing’.

Laten we eerst de vraag beantwoorden: ‘Waar gaan we het níet over hebben?’. Met de herontdekking van het trauma zijn ook talloze therapieën in ontwikkeling. De meest bekende is EMDR, waar we nog zeker  eens over gaan schrijven. Maar er zijn veel meer en nieuwere behandelingen, die allemaal niet aan de orde zullen komen. Over 3MDR heeft Koosje de Beer (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3653029/nieuws/stichting_centrum_45_ontwikkelt_3mdr_een_behandeling_voor_chronische_ptss.html?page=1) trouwens al eens geschreven. Maar veel aan behandeling komt er in deze uitgave niet aan de orde.

Waar we het in dit magazine ook niet over gaan hebben, is het ontstaan van trauma’s vóór de geboorte. Ook daarover is wel het nodige te melden, zoals in België Rien Verdult (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3693964/nieuws/een_essentiele_periode_in_ons_leven_hoe_hechtingsproblemen_al_prenataal_kunnen_ontstaan.html?page=1) doet. Ook het (veronderstelde) verband tussen trauma’s in de jeugd en psychoses komt niet aan bod.

Waar gaat het magazine dan wel over? José Hoekstra raakte geïntrigeerd door de lichamelijke kanten van trauma. Om meer te horen over hoe dat werkt hield zij een interview met Ide Neumann, Somatic Experiencing traumatherapeut in Amersfoort. In ‘De taal van het lichaam leidt naar heling (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3817061/nieuws/de_taal_van_het_lichaam_leidt_naar_heling.html?page=1)’ probeert zij achter de antwoorden te komen.

Sinds anderhalf jaar werkt Stijn Ekkers bij Arq Centrum ’45, waar mensen worden behandeld voor psychotraumaklachten die ‘hun oorsprong hebben in ervaringen tijdens vervolging, oorlog en geweld’. Behalve uiteraard PTSS-klachten als nachtmerries, angst, herbelevingen en depressies kwam hij nog een ander fenomeen tegen: gewetensconflicten, hevige schuld- en schaamtegevoelens, mensen die zich afvragen wat ze in vredesnaam in vreemde oorden hebben gedaan of nagelaten. Trauma en vuile handen maken (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3817027/nieuws/trauma_en_vuile_handen_maken.html?page=1); over het begrip moral injury.

Met honden werd al eerder gewerkt, maar sinds kort gaan ook paarden helpen in de behandeling van PTSS bij oorlogsveteranen. Het wordt door de Universiteit van Utrecht ook wetenschappelijk onderzocht. “Want”, tekent Leendert Douma op uit de mond van de onderzoekster: “Therapie met dieren is geen vaag gedoe, maar evidence based behandeling. (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3816969/nieuws/therapie_met_dieren_is_geen_vaag_gedoe_maar_evidence_based_behandeling.html?page=1)”

Het vorige artikel (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3798063/nieuws/emotionele_en_psychische_mishandeling_ongekend_onbekend_en_onbegrepen.html?page=1) van Het Verdwenen Zelf, over emotionele en psychische mishandeling, kreeg veel belangstelling. De verwachting is dat dat nu opnieuw gebeurt. In ‘Ik wil niet negatief zijn over mijn man (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3816966/nieuws/ik_wil_niet_negatief_zijn_over_mijn_man.html?page=1)’ beschrijven Tako Engelfriet en Iris Koops de therapie van ‘Anna’, die het slachtoffer is van emotionele mishandeling door haar man. Dat kan ze maar moeilijk toegeven, ook de therapeut moet voorzichtig te werk gaan.

Trauma’s zijn er altijd geweest, maar voor de psychotherapie begreep wat er aan de hand was en waarom klachten niet verdwenen als het trauma voorbij was, dat inzicht begint pas de laatste jaren te komen. In “Het waren slechts door mijn patiënten bedachte fantasieën (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3817053/nieuws/het_waren_slechts_door_mijn_patienten_bedachte_fantasieen.html?page=1)” (een uitspraak van Freud) beschrijven we in vogelvlucht de geschiedenis van het traumabegrip.

Zelf was hij gediagnosticeerd met PTSS, nadat hij tweemaal slachtoffer was geweest van een overval. Luuk Verjonghen dacht dus te weten waar het over ging toen hij een artikel wilde schrijven over PTSS en de gevolgen die het had. Dat artikel zal er voorlopig niet van komen, want al tijdens het vooronderzoek stuitte Luuk er op dat PTSS veel meer is dan een levensbedreigende gebeurtenis (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3817155/nieuws/een_trauma_is_dus_meer_dan_het_meemaken_van_een_nare_gebeurtenis.html?page=1) meemaken.

Lees hier al onze eerdere publicaties over trauma’s (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/trauma) en ptss (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/ptss).