De oneindige mogelijkheden van het internet

Het jaaroverzicht: de ggz in 2020

Het gebruik van internet, pas sinds eind vorige eeuw voor iedereen toegankelijk, kent een ongekende opmars, niet in de laatste plaats in de ggz. Niet alleen bieden grotere instellingen e-health aan, ook het aantal podcasts neemt toe, samen met YouTube-filmpjes, blogs en informatieve websites.
De ontwikkelingen gaan zo snel, dat we hier hoogstens een paar voorbeelden kunnen noemen van ontwikkelingen en initiatieven die in dit jaar zijn gestart.

Podcasts

GroenLinks politica Lisa Westerveld over de ggz, fotograaf Mitchel Giebels over zijn borderline, psychiater Menno Oosterhoff over zijn dwangstoornis en muzikant-schrijfster Aafke Romeijn over haar depressie en zelfbeschadiging. Het zijn binnen de ggz namen van formaat die in ‘Stoorzender De Podcast (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3797490/nieuws/mensen_vertellen_dat_ze_door_onze_podcast_over_hun_eigen_problemen_zijn_gaan_praten.html?page=1)’ van Claire en Jeroen aan het woord komen. De psychische problemen van Claire en de journalistieke achtergrond van Jeroen deden het stel besluiten om een podcastserie te maken. Met succes. In augustus voegen ze daar een appgroep (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3799606/nieuws/stoorzender_de_podcast_lotgenotencontact_voor_omstanders_via_appgroep.html?page=1) aan toe. Ondertussen heeft de Podcast 22 afleveringen, die hier (https://www.radioviainternet.nl/podcasts/stoorzender-de-podcast) te beluisteren zijn. De tekeningen van Claire verlevendigen de website.

Het fenomeen Podcast is niet alleen voorbehouden aan ervaringsdeskundigen, ook professionele organisaties maken er gebruik van. Zo maakte de RINO-groep een serie podcasts (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3759598/nieuws/de_nieuwe_rino_groep_podcast.html?page=2) over ‘psychologie en de mens achter de wetenschapper’, EO en Human maakten een 3FM Specials Podcast (https://www.npo3fm.nl/podcasts/3fm-specials-podcast) over pesten op de werkvloer, Carlijn Welten. Kinder- en jeugdpsychiater maakte de podcastserie ‘Hoe de GGZ verandert (https://podcastluisteren.nl/pod/Hoe-de-GGZ-verandert#/)’. Er is meer te vinden, genoeg aanbod voor liefhebbers van het genre.

Online

E-health is bijna een verouderde term, nu de mogelijkheden van therapie via internet zo breed zijn. Tijdsbesparend en effectief, zo is de gedachte. Typerend voorbeeld in dit verband is dat de ParnassiaGroep in haar jaarverslag aankondigde (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3828371/nieuws/parnassia_wil_kwart_behandelcontacten_online_aanbieden_patientenorganisaties_zijn_niet_enthousiast.html?page=1) dat ze voornemens is eind volgend jaar minstens 25 procent van haar contactmomenten in Haaglanden en Rotterdam online aan te bieden, via beeldbellen, chatten en appen. Niet iedereen is daar gelukkig mee, maar de trend lijkt niet te stuiten. De ontwikkelingen zullen dankzij de corona-pandemie alleen maar sneller gaan, zo is de gedachte, maar dat komt in ons jaaroverzicht bij corona ter sprake.

De meningen over die online hulpverlening verschillen. Het panel van MIND (https://mindplatform.nl/nieuws/klachten-nemen-toe-zorg-blijft-achter) vindt beeldbellen  geen goede vervanging van face-to-face behandeling, uit onderzoek van Psyned (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3811206/nieuws/behandeling_via_beeldbellen_niet_per_definitie_minder_dan_face-to-face.html?page=5) blijkt dat zowel cliënten als behandelaars hun behandeling via beeldbellen positiever beoordelen en volgens het UMC Utrecht (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3790196/nieuws/therapeuten_zien_geen_heil_in_behandelen_op_afstand.html?page=2) zien behandelaren helemaal geen heil in beeldbellen. Het heeft ongetwijfeld iets te maken met de samenstelling van de onderzoeksgroep. 

De KPMG laat ook nog weten (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3773106/nieuws/beeldbellen_nuttig_maar_lang_niet_altijd_veilig.html?page=12) dat beeldbellen weliswaar nuttig kan zijn, maar zeker niet altijd veilig. Er valt dus nog wel wat uit te zoeken, maar Akwa GGZ meldt in augustus al (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3800898/nieuws/akwa_ggz_ggz-professional_wil_ook_na_corona_vaker_digitaal_behandelen.html?page=7), dat veel behandelaars ook na de corona-crisis méér willen beeldbellen dan voorheen.

Er zijn zondermeer therapieën die bewezen effectief zijn via het beeldscherm, en voor wie dat een uitkomst biedt, is het zeker makkelijker dan een bezoek aan de instelling. Zo geeft Zorgverzekeraars Nederland dit jaar opnieuw subsidie voor anonieme eHealth (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3756096/nieuws/zn_geeft_opnieuw_subsidie_voor_anonieme_ehealth.html?page=2). Sommige mensen schamen zich nu eenmaal voor hun verslaving of andere psychische klachten. En slapeloosheid is goed behandelbaar (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3783546/nieuws/slapeloosheid_goed_te_behandelen_met_online_therapie.html?page=10) via online therapie, zo blijkt uit promotie onderzoek. Mits de laptop niet tot ’s avonds laat aanstaat, uiteraard.

En verder…

De ontwikkelingen zullen niet in 2021 stoppen. Nog een paar (willekeurige) voorbeelden van online initiatieven die het afgelopen jaar plaatsvonden:

* De Universiteit van Gent ontwikkelde een app om signalen van dementie (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3811205/nieuws/universiteit_gent_ontwikkelt_app_om_signalen_van_dementie_te_ontdekken.html?page=5) eerder te ontdekken.

* MIND Korrelatie en de Raad voor Rechtsbijstand ontwikkelden een tool om ‘multiproblematiek’ (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3793689/nieuws/ehbo-tool_voor_100000_gezinnen_met_psychosociale_en_juridische_problemen.html?page=8), bijvoorbeeld op het gebied van gezondheid, werk en geld, vroegtijdig in beeld te brengen en mensen zelf weer grip te geven op hun leven.

* Hans van Eeken, senior ervaringswerker en betrokken bij diverse projecten die betrekking hebben op de ggz en het sociaal domein, hield een serie interviews met een aantal mensen die, zoals hij het noemt, ‘met hun poten in de klei staan’ en actief zijn in en rond het sociaal domein. Ze zijn te vinden op zijn eigen kanaal (https://www.youtube.com/channel/UCkQ8nTl4SEn5xt3s59H2-Ow).

* Het LOC Jeugd maakte een interactieve website met ‘jongerenroutes’ (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-3/nieuws?SearchCriteria=jongerenroutes) in de jeugdhulp.

* David Buitenweg ontwikkelde een nieuwe visuele app, genaamd QoL-ME (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3823410/nieuws/plaatjes-app_biedt_beter_inzicht_in_kwaliteit_van_leven_bij_psychiatrische_clienten.html?page=1), om de kwaliteit van leven te meten voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen, forensische patiënten en dak- en thuislozen. Buitenweg promoveerde  er op aan de Tilburg University.

* Stichting ONTDEC richtten het nieuwe platform Stay on Line (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3785607/nieuws/stay-online_laat_jongeren_met_elkaar_in_contact_komen_om_psychische_klachten_te_bespreken.html?page=10) op, om ongeren en jongvolwassenen op een laagdrempelige manier met elkaar in contact te laten komen én hulp te laten krijgen door te chatten met studenten van opleidingen zoals toegepaste psychologie of social work.

* Bijzonder veel instellingen en organisaties hebben, sommige speciaal vanwege de coronacrisis, een hulplijn opgezet, al dan niet met chatfuncties, beeldbellen, of mailcontact. Een (niet uitputtend) overzicht is hier te vinden (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3774524/nieuws/hulplijnen_voor_psychische_problemen_ten_tijde_van_corona.html?page=1).

Er zijn ook mitsen en maren

De mogelijkheden van het internet zijn vrijwel onbeperkt. Maar niet zonder risico’s, zo bleek ook weer in 2020. Verbindingen die niet altijd veilig zijn (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3773106/nieuws/beeldbellen_nuttig_maar_lang_niet_altijd_veilig.html?page=12), pro-anorexia coaches (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3761100/nieuws/meer_actie_gevraagd_van_politiek_tegen_pro-anorexia-coaches.html?page=14) die zich via internetsites aanbieden, pestgedrag dat online plaatsvindt (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3807966/nieuws/extra_aandacht_voor_online_pestgedrag_tijdens_week_tegen_pesten.html?page=5) en zelden tot een aangifte (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3752508/nieuws/online_pesten_stalken_of_bedreigen_onder_jongeren_leidt_zelden_tot_aangifte.html?page=15) leidt. Al in eerdere jaren is er gewezen op de gevaren van verslaving.

Waar nog wel eens aan voorbij wordt gegaan, en wat voor de ggz zeker van belang is, is dat niet iedereen de mogelijkheid heeft om internet te gebruiken. Dat percentage wordt wel steeds hoger, maar hulpverleners zullen er alert op moeten zijn dat iemand toegang tot internet heeft én voldoende vertrouwd is met laptop, PC of telefoon vóór hulpverlening op deze manier wordt aangeboden.

Ons hele jaaroverzicht:

=> Niet bij corona alleen: de ggz in 2020 (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3836385/nieuws/niet_bij_corona_alleen_de_ggz_in_2020.html?page=1)

=> Eindelijk in werking: de Wet verplichte ggz (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3836390/nieuws/eindelijk_in_werking_de_wet_verplichte_ggz.html?page=1)

=> De oneindige mogelijkheden van het internet (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3836414/nieuws/de_oneindige_mogelijkheden_van_het_internet.html?page=1)

=> De jeugdzorg als zorgenkind (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3836434/nieuws/de_jeugdzorg_als_zorgenkind.html?page=1)

=> Op weg naar de toekomst (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3836466/nieuws/op_weg_naar_de_toekomst.html?page=1)

=> Onze mentale weerstand tijdens de corona-pandemie (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3836447/nieuws/onze_mentale_weerstand_tijdens_de_corona-pandemie.html?page=2)

=> De ggz en de corona-crisis (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3836461/nieuws/de_ggz_en_de_corona-crisis.html?page=1)

------------------------------------------------------------------------------