Vertel ik het wel of vertel ik het niet

Johan Atsma recenseert het boek van Anita Hubner

”Bijna de helft van de Nederlanders krijgt ooit in zijn of haar leven een psychische aandoening. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan borderline, depressie, een angststoornis of autisme. Toch rust hierop nog een groot taboe. Ook is er sprake van discriminatie en bestaan er veel vooroordelen over mensen met een psychische aandoening. Dit noemen we stigma.”

Klip en klaar geeft Anita Hubner in haar boek ‘Vertel ik het wel of vertel ik het niet’ aan wat voor haar de aanleiding is tot het schrijven van dit verrassend en praktisch zelfhulpboek voor mensen die kampen met een psychische aandoening. En dat is niet helemaal toevallig want Hubner is ervaringsdeskundig op dit gebied.
De psychiater die haar in 1995 in behandeling had voor een psychose toen ze 21 was en druk bezig met een studie Psychologie, vertelde haar dat ze nooit meer beter zou worden en maar beter haar studie kon opgeven, vrijwilligerswerk gaan doen en begeleid gaan wonen. Schokkend om te lezen en je te beseffen dat dergelijke uitspraken door hulpverleners worden gedaan in de volle overtuiging dat dat de realiteit zal zijn voor de cliënt.

Anita Hubner legde dit advies naast zich neer en probeerde de draad van haar leven en de studie die ze volgde weer op te pakken. Met succes. Haar crisis ging voorbij, maar het herstel had tijd nodig en een tijd lang heeft ze op eigen kompas moeten varen om een weg vinden door het bos van vooroordelen, stigma’s en eigen onzekerheden. Dat leerproces heeft ze uiteindelijk omgezet in dit boek dat is bedoelt als praktische handreiking voor mensen die kampen met een psychische aandoening en die worstelen met de vraag die zich als vanzelf opdringt op het terrein van werk en sociale contacten. “Wel of niet openlijk praten over je psychische aandoening, tegen wie zeg je het wel en tegen wie niet, en op welk moment doe je dat?” Vertel ik het of vertel ik het niet?

In haar boek richt Hubert zich consequent tot de lezer met opmerkingen, vragen en oefeningen. Dat maakt het boek helder en praktisch. Het is een zelfhulpboek waar je daadwerkelijk iets aan kunt hebben! Het eerste hoofdstuk legt de ondergrond. Hubner behandelt hier een viertal mythes en vooroordelen over psychische aandoeningen en het stigma waartoe dat kan leiden. Stigma’s die niet alleen bij buitenstaanders leven maar wellicht ook bij jezelf. ‘Wie ooit een psychische aandoening heeft gehad wordt nooit meer beter; Je bent of ziek of gezond; Betaald werken met een psychische aandoening is niet mogelijk; Mensen met een psychische aandoening zijn gevaarlijk of ernstig beperkt’ zijn die mythes die worden ontkracht of op zijn minst van de nodige nuances voorzien.

Met mythes en vooroordelen heb je te maken, stigma’s zijn hoe je het wendt of keert een realiteit. Hubers introduceert vervolgens een driestappenplan dat je helpt met het maken van de afweging hoe open je wilt zijn over je psychische aandoening of kwetsbaarheid in relatie tot het aangaan van een relatie of het solliciteren naar werk. Stap 1 behelst de afweging over de voor- en nadelen van openheid in jouw situatie. Stap 2 richt zich op welke manieren en tegen wie je open kunt of wilt zijn en stap 3 helpt je na te denken over hoe je jouw verhaal kunt vertellen op een betekenisvolle manier die bij jou past.

Dat stappenplan wordt heel concreet vormgegeven zodat je met het boekje op tafel, een pen en papier je eigen overwegingen kunt maken. Op die manier wordt ook het zelf stigmatiseren behandeld, werk, sociale contacten en daten. Eén hoofdstuk maakt een zijsprong onder de titel: “Laat dit hoofdstuk aan je hulpverlener lezen.” Anita Hubner sluit af met haar eigen verhaal. Mooi om dat op het einde te doen om ook daarmee duidelijk te maken dat de lezer met zijn of haar worsteling met het stigma van een psychische aandoening centraal staat met volop ruimte een eigen besluit te nemen in alles wat je overweegt en doet. “Vertel ik het wel of vertel ik het niet” is een zeer bruikbaar boekje dat inzicht geeft én je ondersteunt in het zoeken naar je eigen weg.

Anita Hubner: Vertel ik het wel of vertel ik het niet, omgaan met het stigma op psychische aandoeningen
Uitgeverij Boom, 176 pagina’s; € 22.50, ISBN 9789024437986

Beoordeling: * * * * -