Tevredenheid over en kwaliteit van de poh-ggz onderzocht

De praktijkondersteuner huisarts GGZ (POH-GGZ) heeft een (steeds) belangrijke(re) rol in de hulpverlening voor mensen met psychische, psychosomatische en psychosociale problemen. Desondanks is er tot op heden beperkt onderzoek gedaan naar hoe de functie POH-GGZ in de dagelijkse praktijk wordt georganiseerd en uitgevoerd, wat de ervaringen ermee zijn, en wat de resultaten zijn van de hulpverlening van de POH-GGZ.
Om deze kennislacunes te helpen vullen heeft het Trimbos-instituut samen met de Landelijke Vereniging POH-GGZ (LV POH-GGZ) een meerjarig onderzoek uitgevoerd, bestaande uit verschillende deelonderzoeken. In een factsheet (https://www.zonmw.nl/fileadmin/zonmw/documenten/Preventie/Factsheet_531001207.pdf) geeft het Trimbos-instituut een samenvatting van de bevindingen en conclusies van de deelonderzoeken.

De mate van variatie in de organisatie en uitvoering.

De beschrijvende resultaten van dit deelonderzoek laten zien dat er duidelijke variatie tussen POH’s-GGZ bestaat ten aanzien van opleidingsachtergrond, werkervaring, dienstverband, nascholing en intervisie/supervisie, overleg met de huisarts, wachttijd en aantal consulten per werkdag. Dit wordt bevestigd door een recente ledenpeiling van de LV POH-GGZ onder ruim 400 POH’s-GGZ, en waarvoor grotendeels dezelfde vragenlijst is gebruikt.

De gesignaleerde variatie wijst erop dat voor een deel van de POH’s-GGZ winst is te behalen in de vormgeving van de functie in de praktijk, waaronder het hebben van vaste overlegmomenten met de huisarts; maximaal acht tot negen face-to-face gesprekken op een werkdag; een maximale wachttijd tot het intakegesprek van één tot twee weken.

Succesfactoren en verbeterpunten.

De meer verklarende resultaten van het tweede deelonderzoek bevestigen en verdiepen dit beeld. Hoewel de functie POH-GGZ als een echte aanwinst voor de huisartsenpraktijk wordt ervaren, benoemen POH’s-GGZ, huisartsen en andere betrokken tegelijkertijd diverse aandachtspunten voor het optimaliseren van de organisatie en uitvoering van de functie in de praktijk, waaronder het borgen van de kwaliteit van de functie POH-GGZ; het verminderen van de werkdruk van de POH-GGZ; het verder verbeteren van de samenwerking tussen de POH-GGZ en de huisarts; en het verbeteren van de samenwerking van de POH-GGZ met de GGZ en het sociaal domein.

Welke succesfactoren en verbeterpunten ervaren patiënten?

Patiënten zijn over het algemeen tevreden tot zeer tevreden zijn over de functie POH-GGZ en de hulpverlening van de POH-GGZ; ook zijn ze over het algemeen tevreden over de interactie en het contact met de POH-GGZ;
Er bestaat verbeterruimte op het gebied van gezamenlijke, geïnformeerde besluitvorming over de hulpverlening tussen patiënt en POH-GGZ. Hetzelfde geldt voor de toegankelijkheid en beschikbaarheid van de POH-GGZ tijdens het hulpverleningstraject.
Langere werkervaring als POH-GGZ draagt bij aan hogere patiënttevredenheid. Dit wijst op de relevantie om startende en onervaren POH’s-GGZ in de huisartsenpraktijk voldoende begeleiding en supervisie te bieden

Hoe tevreden zijn patiënten, en welke POH-GGZ gerelateerde kenmerken spelen hierbij een rol?

Het volgen van de aanvullende post-hbo opleiding tot POH-GGZ draagt bij aan hogere patiënttevredenheid. Dit ondersteunt de keuze om het voltooien van de post-hbo opleiding één van de criteria te laten worden voor registratie als POH-GGZ in het Kwaliteitsregister voor POH-GGZ.
Er bestaat verbeterruimte op het gebied van patiënttevredenheid over de resultaten van de hulpverlening van de POH-GGZ. Dit kwam niet naar voren uit de groepsinterviews. Een mogelijke verklaring is dat de meeste patiënten die hieraan deelnamen al langere tijd hulp ontvingen van een POH-GGZ, of een hulpverleningstraject hadden afgerond. Het is daarom aannemelijk dat deze patiënten tevreden waren over de resultaten van de hulpverlening; anders zouden zij hier voortijdig mee gestopt zijn.

POH-GGZ gerelateerde kenmerken die van invloed zijn op de effectiviteit van de hulpverlening.

* Tezamen genomen geven de deelonderzoeken aan dat de ernst van angst-, depressie- of spanningsklachten van volwassen patiënten van POH’s-GGZ substantieel vermindert (daling van 36% tot 46%) 3 maanden na de intake;
* De ernst van de klachten neemt verder af na 12 maanden follow-up, hoewel minder sterk; daarnaast verbetert de kwaliteit van leven en het functioneren van volwassen patiënten na 3 en 12 maanden follow-up.
Hoewel deze bevindingen suggereren dat de hulpverlening van de POH-GGZ effectief is, kan vanwege het onderzoeksdesign (een cohortstudie zonder controlegroep) geen oorzakelijke relatie worden gelegd tussen enerzijds de hulpverlening van de POH-GGZ en anderzijds de vermindering van psychische klachten, de verhoging van kwaliteit van leven en de verbetering van functioneren.

Invloed van werkervaring als POH-GGZ op effectiviteit en doelmatigheid, maar alleen op
korte termijn follow-up.

De deelonderzoeken wijzen erop dat de hulpverlening van ervaren POH’s-GGZ 3 maanden na intake zowel minder effectief als minder doelmatig is dan de hulpverlening van POH’s-GGZ met weinig werkervaring; maar dat deze effecten van werkervaring als POH-GGZ niet meer bestaan na 12 maanden follow-up.
Deze bevindingen wijzen erop dat ervaren POH’s-GGZ – in vergelijking met POH’s-GGZ met weinig werkervaring – gemiddeld genomen hulp bieden aan patiënten met complexere psychische problemen, die minder snel opknappen en meer kosten genereren in de 3 maanden na intake.

POH-GGZ gerelateerde kenmerken die van invloed zijn op de doelmatigheid van de hulpverlening.

Dit is relevant gezien de verwachting dat de komende jaren relatief veel jongere professionals met weinig werkervaring zullen instromen als POH-GGZ. De bevindingen van de onderzoekers impliceren dat deze verandering naar gemiddeld minder ervaren POH’s-GGZ gepaard kan gaan met een toenemend aantal verwijzingen van patiënten vanuit de huisartsenpraktijk naar de GGZ (patiënten die voorheen hulp zouden hebben ontvangen van ervaren POH’s-GGZ).
Dit lijkt onwenselijk, vanwege de lange wachttijden bij GGZ-aanbieders. Bovendien suggereren de deelonderzoeken dat op de langere termijn (na 12 maanden) de complexere patiënten van ervaren POH’s-GGZ gemiddeld genomen in dezelfde mate herstellen als de minder complexe patiënten van minder ervaren POH’s-GGZ, en dat ook de doelmatigheid van de hulpverlening niet meer verschilt tussen ervaren en minder ervaren POH’s-GGZ. Het lijkt daarom relevant om startende en onervaren POH’s-GGZ in de huisartsenpraktijk voldoende begeleiding en supervisie te bieden om zoveel mogelijk onnodige verwijzing van patiënten naar de GGZ te voorkómen.

Positieve invloed van post-hbo opleiding tot POH-GGZ en deskundigheidsbevorderende activiteiten op effectiviteit

Het volgen van de aanvullende post-hbo opleiding tot POH-GGZ, nascholing en intervisie/supervisie
draagt bij aan een effectievere hulpverlening van de POH-GGZ, zien de onderzoekers.
Dit ondersteunt de keuze om het voltooien van de post-hbo opleiding tot POH-GGZ één van de criteria te laten worden voor registratie als POH-GGZ in het Kwaliteitsregister voor POH-GGZ. Daarnaast wijst het op de relevantie van het onderhouden of uitbreiden van de eigen deskundigheid als POH-GGZ voor de effectiviteit van de hulpverlening.

Bron: ZonMW, Factsheet Trimbos-instituut (https://www.zonmw.nl/fileadmin/zonmw/documenten/Preventie/Factsheet_531001207.pdf)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), Opgeven van je mailadres is voldoende.
Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).