Een onzekere toekomst

Lichtpuntjes in de jeugdzorg

De jeugdhulp en de jeugdzorg hebben het zwaar. Al meerdere jaren overigens, maar sinds de gemeenten de verantwoording hebben gekregen, zwelt de kritiek aan. Wachttijden van ruim tien maanden (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3881721/nieuws/wachttijd_in_de_jeugdzorg_gemiddeld_ruim_10_maanden.html), tarieven die te laag zijn (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3936603/nieuws/jeugdzorg_nederland_vraagt_gemeenten_tarieven_te_verhogen.html) of juist te hoog (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3951685/nieuws/hoge_winst_bij_deel_jeugdzorgaanbieders_andere_kampen_met_tekort.html), een torenhoge administratiedruk (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3918906/nieuws/administratiedruk_dreigt_driekwart_jeugdzorgmedewerkers_teveel_te_worden.html), signalen van geweld (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3951673/nieuws/onderzoek_naar_oorzaken_van_geweld_in_de_jeugdzorg.html), dubieuze zorgaanbieders (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3874826/nieuws/psychotherapeut_van_jeugdzorginstelling_blijkt_geen_psychotherapeut_en_veroordeeld.html), broodnodige instellingen die sluiten (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3873218/nieuws/blokhuis_toch_kinderen_tussen_wal_en_schip_bij_sluiting_hoenderloo_groep.html), de stroom is eindeloos. Zelfs de Inspectie (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3867909/nieuws/inspectie_situatie_in_jeugdpsychiatrie_is_onhoudbaar.html) meldt dat de situatie in de jeugdpsychiatrie onhoudbaar is.

In dit jaaroverzicht gaan we dat allemaal niet herhalen. Voor geïnteresseerden: zie al onze berichten van de afgelopen tijd (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/jeugdzorg) over de jeugdzorg of, voor diepgravender analyses, het dikke en lezenswaardige dossier van Follow The Money (https://www.ftm.nl/dossier/jeugdzorg-in-het-rood). Op de laatste is een abonnement overigens aan te raden.

Wat dan wel? Het probleem wordt door veel partijen onderkend en er wordt aan gewerkt. Waarschijnlijk is er voorlopig nog geen licht aan het eind van de tunnel, maar lichtpuntjes zijn er wel. Die willen we graag laten zien.

Wetsvoorstel (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3859501/nieuws/wetsvoorstel_moet_beschikbaarheid_specialistische_jeugdzorg_verbeteren.html)

In maart stuurde Staatssecretaris Blokhuis een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer om de beschikbaarheid van de specialistische jeugdzorg te verbeteren. Het voorstel, dat voornamelijk een wijziging van de Jeugdwet betrof, werden gemeenten o.a. verplicht om een regiovisie op te stellen, waarin duidelijk in beeld wordt gebracht wat de zorgvraag in de regio is en hoe de gemeenten de benodigde hulp met de aanbieders gaan organiseren. Ook moest er aandacht zijn voor de aanpak van wachtlijsten en het omgaan met ingewikkelde casuïstiek. Gemeenten, die dat nog niet hebben, moeten een regionale entiteit oprichten die verantwoordelijk wordt voor de inkoop van specialistische zorg op regionaal niveau.

Het Deltaplan Jeugd (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3862652/nieuws/meer_dan_zestig_organisaties_verbinden_zich_aan_deltaplan_jeugd.html)

In diezelfde maand boden meer dan 60 bedrijven, kennisinstellingen, fondsen en maatschappelijke organisaties het kabinet hulp aan bij de opstelling en implementatie van het Deltaplan Jeugd. Deze omvangrijke groep organisaties verenigde zich  hiervoor in de Alliantie Deltaplan Jeugd, die als doel heeft om ondersteuning te bieden in de uitvoering van de door het Rijk opgestelde plannen. Ook levert de alliantie zelf concrete plannen vanuit het veld aan. De alliantie wil focussen op ondersteuning voor jeugd op korte en lange termijn in de meest kwetsbare wijken in Nederland.

Minder opnames in JeugdzorgPlus (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3868951/nieuws/minder_opnames_in_gesloten_jeugdzorg_maar_zorgen_over_alternatieven.html)

In april werd duidelijk dat er in 2020 minder opnames waren geweest in de gesloten jeugdzorg, de zogeheten JeugdzorgPlus. De daling is al gaande sinds 2018 en past bij het streven van Jeugdzorg Nederland en de andere jeugdbranches om gesloten plaatsingen zoveel mogelijk te voorkomen en beter te kijken naar alternatieven.

€ 613 miljoen naar gemeenten om acute problematiek in jeugdzorg op te lossen (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3873692/nieuws/613_miljoen_euro_extra_naar_gemeenten_om_problemen_in_de_jeugdzorg_op_te_lossen.html)

In april zegde het kabinet toe voor 2021 € 613 miljoen extra beschikbaar te stellen aan de gemeenten voor het oplossen van de acute problematiek in de jeugdzorg. Met dit geld kon er o.a. ruimte worden gecreëerd om de crisiscapaciteit in de jeugd-ggz uit te breiden en wachttijden aan te pakken.

Het aantal jongeren dat jeugdhulp nodig heeft neemt af (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3875055/nieuws/voor_het_eerst_in_vijf_jaar_ontvangen_minder_jongeren_jeugdzorg.html)

Bijna een op de tien jongeren tot 23 jaar ontving in 2020 jeugdzorg. Hiermee daalde dit aantal voor het eerst sinds de decentralisatie in 2015, waarbij de jeugdzorg onder verantwoordelijkheid van de gemeenten is gebracht. Minder jongeren startten in 2020 een jeugdzorgtraject en afgesloten trajecten duurden gemiddeld langer.

Wetsvoorstel om inkoop jeugdzorg en WMO te vereenvoudigen (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3875330/nieuws/wetsvoorstel_om_inkoop_jeugdzorg_en_wmo_te_vereenvoudigen_naar_tweede_kamer.html)

De ministerraad ging in mei akkoord met het wetsvoorstel maatschappelijk verantwoord inkopen Jeugdwet en Wmo 2015. Het wetsvoorstel maakte het gemeenten mogelijk om aanbestedingsprocedures voor jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning eenvoudiger in te richten. Gemeenten moesten in de aanbestedingsprocedures van deze contracten kiezen voor de aanbieder met de ‘economisch meest voordelige inschrijving’.

Uitkomst arbitrage: er moeten miljarden extra naar de jeugdzorg (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3880348/nieuws/uitkomst_arbitrage_er_moeten_miljarden_extra_naar_de_jeugdzorg.html)

In mei was de uitspraak van een arbitragezaak, die de Vereniging van Gemeenten had aangespannen tegen het kabinet. Uitkomst: er moeten de komende jaren miljarden meer naar de jeugdzorg. Het geld dat gemeenten nu krijgen, is niet genoeg. Jeugdzorg Nederland voegde er een week later wel aan toe erg blij te zijn met het geld, maar dat alleen geld de problemen niet ging oplossen. Zo vroeg de branches nadrukkelijk aandacht voor de arbeidsmarktproblematiek en de positie van jeugdprofessionals

Verbetering kind- en gezinsbescherming (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3886814/nieuws/jeugdzorg_nederland_gematigd_positief_over_voorgestelde_verbetering_kind-_en_gezinsbescherming.html)

In het toekomstscenario dat de ministeries van VWS en J&V en de VNG halverwege het jaar presenteerden, ziet Jeugdzorg Nederland kansen voor een betere kind- en gezinsbescherming. De keten kent nu teveel schakels en elke schakel laat het kind langer op hulp wachten, stelt Jeugdzorg Nederland, daarom is ze blij met de plannen om het in de toekomst anders en beter te doen.

Jongeren gaven aan beter te functioneren na jeugdhulp (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3890392/nieuws/jongeren_geven_aan_beter_te_functioneren_na_jeugdhulp.html)

Diverse vormen van jeugdhulp zorgden er voor dat dat jongeren tussen de 12 en 18 jaar met gedrags- en/of emotionele problemen beter gingen functioneren. Onderzoekers van het UMCG en het Center of Expertise Healthy Ageing van de Hanzehogeschool Groningen volgden deze groep 3 jaar op hun pad in de jeugdhulp. De jongeren gaven zelf aan beter te functioneren op school, in hun vrije tijd, in vriendschappen en in hun leven thuis.

Aantal gedwongen afzonderingen in gesloten jeugdhulp nam af (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3891826/nieuws/aantal_gedwongen_afzonderingen_in_gesloten_jeugdhulp_neemt_af.html)

Er werd steeds minder gedwongen afgezonderd in de instellingen voor gesloten jeugdhulp, de zogenoemde JeugdzorgPlus. Onderzoekers van de Academische Werkplaats Risicojeugd concludeerden in het eindrapport van het project ‘Ik laat je niet alleen (https://www.jeugdzorgnederland.nl/wp-content/uploads/2021/07/Eindrapport-etappe-3-Ik-laat-je-niet-alleen.pdf)’ dat er sprake is van een “stabiele en steeds verder doorzettende significante daling van het aantal gedwongen afzonderingen van jongeren die in de JeugdzorgPlus verblijven.” Het rapport waarschuwde ook, want het einddoel van nul afzonderingen is nog niet in zicht: “Er is geen tijd om achterover te leunen.”

Convenant moet continuïteit in jeugdhulp verbeteren (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3891828/nieuws/convenant_moet_continuiteit_in_jeugdhulp_verbeteren.html)

Na anderhalf jaar intensieve samenwerking ondertekenden in juli de Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd (namens Jeugdzorg Nederland, de Nederlandse ggz, de VGN en VOBC), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de ministeries van Justitie en Veiligheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ook namens de Jeugdautoriteit) op 1 juli het convenant (https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-volksgezondheid-welzijn-en-sport/documenten/convenanten/2021/07/01/convenant-bevorderen-continuiteit-jeugdhulp) ‘Bevorderen Continuïteit Jeugdhulp‘. Partijen maakten afspraken waarmee zij willen voorkomen dat de jeugdhulp aan jeugdigen en hun ouders of wettelijke vertegenwoordigers (tijdelijk) weg kan vallen omdat bijvoorbeeld aanbieders in (financiële) problemen komen.

Moeilijk bereikbare jongere krijgt eerder hulp als wijkteam actiever is (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3951655/nieuws/moeilijk_bereikbare_jongere_krijgt_eerder_hulp_als_wijkteam_actiever_is.html)

Gemeentelijke wijkteams die zelf behandelen en actief de wijk ingaan, zijn beter in staat om jongeren van ouders met lage inkomens en jongeren met een migratieachtergrond te bereiken. In gemeenten met dit type wijkteam, steeg de jeugdhulp onder deze doelgroepen sneller in vergelijking met gemeenten die een andere aanpak hanteerden. Dit bleek uit het onderzoek ‘Jeugdhulpgebruik en de inzet van actieve wijkteams’ van het Centraal Planbureau dat in november verschenen is.

GroenLinks: ’Harde knip tussen jeugd- en volwassenzorg moet soepeler’ (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3955907/nieuws/groenlinks_harde_knip_tussen_jeugd-_en_volwassenzorg_moet_soepeler.html)

Ook in de politiek dringt de noodzaak van verbeteringen door. In december hield GroenLinks een pleidooi om voor jongeren die jeugdhulp ontvangen die zorg te laten lopen als ze 18 worden. Nu is het nog zo dat op die leeftijd de jeugdhulp stopt en zij hun vaste hulpverlener kwijtraken. GroenLinks kondigt een initiatiefwet aan. De hele Kamer lijkt zich van de problemen in de Jeugdzorg bewust: in december worden twaalf moties aangenomen (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3963588/nieuws/jeugdzorg_belangrijk_thema_in_tweede_kamer_achttien_aangenomen_moties.html) om de jeugdzorg te verbeteren.

Jason en zijn jeugdzorg-revolutie (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3962733/nieuws/jason_en_zijn_jeugdzorg-revolutie.html)
 
In het derde seizoen van Stoorzender De Podcast, kwam Jason Bughwandass aan het woord. Jason is  bekend als hoofdpersoon van de nieuwe IDFA-documentaire ‘Jason’ en voor Twitteraars bekend van de vele tweets over zijn leven. Naast persoonlijke ontboezemingen en grappen over traumabehandeling ging zijn verhaal natuurlijk ook over de jeugdzorg. “Ik vind dat de gesloten jeugdzorg er helemaal uit moet”. Het leek even een wat al te makkelijk standpunt, maar na zijn onderbouwing, inclusief een korte historische schets, kon de conclusie alleen maar zijn dat hij gelijk had.

Andere artikelen in dit jaaroverzicht:

Never a dull moment... (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3968810/nieuws/never_a_dull_moment.html)
De ggz in 2021

Het eeuwige dillema: geld (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3968229/nieuws/het_eeuwige_dillema_geld.html)
Over de begroting, fraude en armoede

Zwarte toga’s beslissen over de witte jassen (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3968371/nieuws/zwarte_togas_beslissen_over_de_witte_jassen.html)
De ggz in de rechtszaal

Waarom de minister geen standbeeld krijgt (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3968390/nieuws/waarom_de_minister_geen_standbeeld_krijgt.html)
Corona: laveren tussen onbekende klippen

De kunst er vroeg bij te zijn (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3968808/nieuws/de_kunst_er_vroeg_bij_te_zijn.html)
Over vroegsignalering en een gezonde omgeving

De kwetsbaarheid laten zien (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3968439/nieuws/de_kwetsbaarheid_laten_zien.html)
Theater en documentaires in de strijd tegen stigma

Een aangekondigde catastrofe (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3968447/nieuws/een_aangekondigde_catastrofe.html)
In 2050 lijden wereldwijd 139 miljoen mensen aan dementie

En verder... (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3968455/nieuws/en_verder.html)
Een jaaroverzicht van de ggz is nooit compleet