Zijn er meer verwarde mensen of is er minder begrip?

Michiel van der Wolf ging afgelopen maandag bij het aanvaarden van het ambt van hoogleraar Forensische Psychiatrie in op de ogenschijnlijke toename van het aantal verwarde mensen. In zijn oratie ‘In de war van verwarring’ toonde hij de alsmaar stijgende lijn meldingen van verwarde personen van de afgelopen tien jaar. Want zo lang houdt de politie deze meldingen nu bij. Van der Wolf zoomde daarbij in op de melders en stelde de omgekeerde vraag: is hun aantal niet ook gegroeid in plaats van enkel het aantal verwarde personen?

Voor Michiel van der Wolf markeert de Damschreeuwer de opkomst van een nieuw fenomeen: die van de verwarde personen. Want sinds die bewuste dodenherdenking in 2010 groeit het aantal meldingen van verwarde personen in Nederland in rap tempo in de statistieken. Maar, vraagt Van der Wolf zich af in zijn oratie, is de verwarring groeiende of is er steeds minder begrip.

Voor wie de Damschreeuwer niet kent, de Damschreeuwer is een man die berecht is omdat hij de dodenherdenking verstoorde met een harde schreeuw. Paniek was het gevolg, en voor de man in kwestie dus berechting. Hij kreeg zestien maanden celstraf waarvan acht voorwaardelijk. De man werd in de media bestempeld als verward en daarmee was een trend gezet.

Een samenleving in de war van verwarring

Aan de hand van de cijfers en cases schetst van der Wolf een beeld van een samenleving die steeds meer in de war is van verwarring. En dat betreft niet alleen de onbegrepen medemens, maar ook meer in het algemeen de intolerantie voor onzekerheid, onduidelijkheid, onbegrip en gebrek aan grip. ‘Doordat we alles willen controleren komt er meer beleid, meer wet- en regelgeving, meer handhaving en controle en wordt alles duurder.’ Dat betreft niet alleen de omgang en behandeling van verwarde personen maar ook andere domeinen binnen de forensische psychiatrie. Dat overkoepelende verhaal en de gevolgen daarvan schetst Van der Wolf in zijn oratie.

De eerlijkheid gebiedt namelijk te zeggen dat al dat beleid, die wetgeving en handhaving, het niet per definitie beter maakt. Als voorbeeld neemt hij de tbs-behandeling waar fouten gruwelijk kunnen aflopen. ‘Als dat gebeurt eist de politiek dat dit nooit meer moet kunnen gebeuren. Het gevolg is dat er maatregelen worden genomen die soms een verslechtering van de behandeling tot gevolg hebben. Wat te betreuren is want de tbs-behandeling is, als je naar de cijfers kijkt, best succesvol.’ ‘Maar’, waarschuwt hij ‘zonder draagvlak stroomt er niemand meer uit.’

Dat eerlijke verhaal vertellen is een taak van de wetenschap, vervolgt Van der Wolf. ‘We kunnen niet alle risico’s uitsluiten. Daar is de mens simpelweg te onvoorspelbaar voor. Wij wetenschappers moeten het realistische beeld schetsen, daar vragen over blijven stellen en onderzoek naar blijven doen. En wij moeten onze studenten daarvan doordringen.’

Ontvreemden

‘Ontvreemden’ is volgens Van der Wolf een deel van de oplossing. ‘Ervoor zorgen dat er meer begrip ontstaat. Je hoeft de politie niet te bellen als je je buurman wat eigenaardig vindt. Je kunt ook ietsje meer je best doen om hem te begrijpen.’ Zelf leerde hij dat van jongs af aan. Hij groeide op in een woongroep waar mensen werden opgevangen die aan de onderkant van de samenleving bungelden. ‘Soms stond er dan een schizofrene man in de tuin als ik thuiskwam. Die bleek dan op mijn moeder te wachten. Maar hij wilde ook wel een boterham met kaas. Prima toch, dan maken we een boterham met kaas.’

Over Michiel van der Wolf

Michiel van der Wolf studeerde cum-laude af in zowel de psychologie als de rechtsgeleerdheid. Hij begon zijn loopbaan in 2003 als stagiair in tbs-klinieken en maakte daar een roerige periode mee met enkele geruchtmakende recidives. Op de knelpunten van het tbs-systeem promoveerde hij in 2012 aan de Erasmus Universiteit. Hij publiceerde veel over onderwerpen op de grens van gedragskunde en strafrecht. Maandag sprak Van der Wolf zijn inaugurele rede uit.

Bron: Persbericht Universiteit Leiden

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).