De draad weer oppakken, over leven met een psychische diagnose

Johan Atsma in gesprek met Marcia van Marion

“Het laatste dat ik wil zijn, is een zeurpiet… ” zegt Marcia van Marion aan het eind van ons gesprek. “…terwijl je het soms wel nodig hebt…” Daarmee raken we al pratend aan een belangrijk aspect van de mentale ontregeling die er bij Marcia ooit insloop en die leidde tot een drietal opnames in de GGZ. Accepteren dat het niet altijd goed met je zal gaan en dat kunnen delen met een ander is voor haar onderdeel van haar bestaan geworden en dat zorgt er mede voor dat ze met vertrouwen de toekomst inkijkt.

Marcia van Marion raakt op haar 38ste ernstig psychisch ontregeld, depressief, in de war op zo’n manier dat hulp hard nodig is en een opname uiteindelijk onvermijdelijk. Is er tot dan geen vuiltje aan de lucht? Nee natuurlijk, zoals zo velen heeft ook Marcia haar schade in het leven opgedaan en is daar mee omgegaan naar beste eer en geweten. Marcia is goed in regelen, de boel op orde houden, de controle hebben over de maakbaarheid van het eigen leven. En plotseling gaat het dan mis, ontstaat er diepe somberte, komt er onverwerkt verdriet naar boven, wordt oud trauma herbeleefd en gaat het helemaal mis met uiteindelijk een opname tot gevolg.

’Soms loopt de psychische emmer over’

We zijn al enige tijd in gesprek als ik vraag hoe is het nou eigenlijk begonnen is. “Geen idee” antwoordt Marcia, “het overkwam me echt”. Eigenlijk ben ik wel blij met dat antwoord. Het laat zien dat psychische ontregeling niet heel raar of heel speciaal is maar je kan overkomen ten gevolge van een kluwen van levenservaringen, niet allemaal even positief en voldoende om je mede te bepalen. Soms blijkt dan de psychische emmer vol, loopt die emmer over. Voor Marcia was met wijsheid achteraf stress een belangrijke factor om het leven uit de hand te laten lopen. ”Ik wist wel dat er iets was, maar het liep uit de klauwen”. De schaamte was groot, alles ging toch goed? Alles was zoals het moest zijn en er leek geen reden om bij de pakken neer te zitten. Toch gebeurde het en hulp was hard nodig. Medicatie en therapie leidde ook tot een duik in het verleden en gaandeweg bleek dat er meer aan de hand was. Dat maakte de problemen scherper, de neiging tot maskeren groter. Het ging niet vanzelf over…

Een combinatie van diagnoses volgt en met name het label persoonlijkheidsstoornis heeft dan grote impact. Depressie is voor de buitenwereld nog wel te verkopen maar de diagnose ‘persoonlijkheidsstoornis met borderline trekken’ zorgt ervoor dat Marcia zich uitgerangeerd voelt. Uiteindelijk wordt de situatie voor Marcia dermate ernstig dat een Pitstop opname verstandig is, een opname gedurende twee weken voor mensen die ambulant behandeld worden en een crisis doormaken. Behandeling is intensief en groepsgericht. De pitstop zorgde ervoor dat ze voor korte tijd uit het leven werd getild, “ik ben er even niet”, dat gaf rust die ze nodig had om aan zichzelf te werken. Dat is in de jaren daarna nog tweemaal nodig geweest.

’De context van je levensverhaal is van veel groter belang’

Natuurlijk hebben we het in ons gesprek over diagnostiek en ook de DSM 5 komt voorbij. Positief van een diagnose kan zijn dat je eindelijk weet wat je hebt, je kunt het een naam geven. Maar diagnostiek wordt ook verkeerd gebruikt, om hulp te krijgen heb je sowieso een diagnose nodig en de kans dat daarin maar wat wordt aan gerommeld is groot.  Voor een juiste behandeling, een goede analyse van wat er met je aan de hand is, is de context van je levensverhaal van veel groter belang. Stigmatisering ligt om de hoek in het geval van een diagnose en openheid op dat gebied in het onderwijs bijvoorbeeld of bij sollicitaties vergt de nodige overwegingen vooraf.  Marcia schrijft ook daar herkenbaar over in haar boek.

Stress is voor Marcia inmiddels een factor om in de gaten te houden en ook een reden om enkele bakens te gaan verzetten. Ooit afgestudeerd in de psychologie werkt ze nu nog in het Hoger onderwijs Technische bedrijfskunde. Ze houdt zich aldaar naast doceren bezig met het begeleiden van studenten.  Ook is ze aandachtsfunctionaris Diversiteit.
Een vertrek uit het directe onderwijs is aanstaande, haar focus en uitdaging komt steeds meer te liggen op vormen van begeleiding en ondersteuning.  Ook het begeleiden van jonge kinderen in een AZC trekt, een Pabo opleiding is aanstaande, een goed voornemen in ieder geval. 

En Marcia van Marion heeft inmiddels iets te bieden. Als ervaringsdeskundige die er van overtuigd is dat normaal niet bestaat, dat een label geven om in het systeem te passen niet de bedoeling mag zijn en dat iedereen mentaal ontregeld kan raken, het recht heeft om even te balen, te zeuren, de bodem van de put te raken en met een goede en adequate begeleiding op weg kan worden geholpen. Marcia heeft wat dat betreft lering getrokken uit haar therapie. Ze heeft leren gebruik te maken van haar eigen ervaringen om daarmee ook een ander verder te kunnen helpen. Haar openheid over wat haar is overkomen, heeft ze kunnen inzetten in het onderwijs en supportgroepen.

Vier redenen om een boek te schrijven

Het schrijven van haar boek ‘De draad weer oppakken, over leven met een psychische diagnose’ is voor Marcia van Marion mede een manier geweest om te leren omgaan met wat haar is gebeurd. Het schrijven van het boek zorgde er in ieder geval voor dat ze intensiever dan ooit in gesprek ging met hen die haar liefhebben, intensief reflecteerde op haar eigen bestaan en woorden vond voor ervaringen die voor anderen moeilijk voorstelbaar kunnen zijn. De vier redenen om haar boek te schrijven waren het bespreekbaar maken van psychische kwetsbaarheid, het duidelijk maken dat dat heel vaak voorkomt bij gewone mensen en het bestrijden van stigmatisering dat daar logischerwijs uit volgt. Vierde en laatste reden was het in het voetlicht brengen van de naasten, Marcia geeft in dit gesprek nog eens met nadruk aan dat juist ook de naasten van degene met een psychische kwetsbaarheid hun portie aandacht heel goed kunnen gebruiken. Die 4 redenen hebben niet alleen een zinvol boek opgeleverd maar ook inspiratie om op dat pad verder te gaan. Er wordt hard en met overtuiging aan gewerkt.

Op mijn vraag naar de toekomst  zegt  Marcia met een glimlach: “Ik zie het zo: ik hoop dat het niet meer terug komt, maar ik kan daar niet zo stellig over zijn. Wel denk ik dat een depressie, als deze terugkomt, me niet zo zal beangstigen of uit het veld zal slaan als vroeger. En dat komt door het feit dat ik er beter mee heb leren omgaan en me realiseer dat zo’n periode ook weer voorbij gaat. “

Haar vertrouwen in haarzelf,  de mate van acceptatie en het besef zich niet te hoeven schamen halen de druk eraf. De toekomst lonkt…

Marcia van Marion: De draad weer oppakken, over leven met een psychische diagnose
Uitgeverij de Graaff, 167 pagina’s; prijs € 23,50; ISBN 978-94-93127-11-1