Veel slaapproblemen bij mensen met ernstige psychische problemen

Uit de nieuwe resultaten van het panel Psychisch Gezien blijkt dat onder mensen met ernstige psychische problemen meer wordt gerookt (25%) dan de algemene bevolking (20%). Toch is het aantal stoppers onder panelleden relatief hoog. Opvallend is dat er onder de panelleden minder mensen alcohol drinken en gezonder eten dan de algemene bevolking. Mensen met ernstige mentale problemen blijken echter veel vaker slaapproblemen te hebben (45%) dan de algemene bevolking (22%).

Dat schrijft het Trimbos-instituut op basis van de nieuwe cijfers van het panel Psychisch Gezien (https://www.trimbos.nl/kennis/zorg-en-participatie/panel-psychisch-gezien/). Dat is een landelijk panel van en voor mensen met ernstige psychische aandoeningen. Ruim 600 leden van het panel Psychisch Gezien beantwoordden eind 2021 vragen over hun leefstijl, zoals roken, bewegen, voeding, alcohol drinken en slaap. En is gevraagd naar werk en dagbesteding.

Het panel bestaat sinds 2010 en biedt inzicht in de maatschappelijke participatie en de zorg- en leefsituatie van mensen met ernstige psychische problematiek. Hiermee krijgen zij een stem in maatschappelijke debatten.

Meer aandacht voor leefstijl nodig

Aandacht voor leefstijl is belangrijk, omdat leefstijl en psychische problemen elkaar kunnen versterken. Uit onderzoek blijkt dat vroegsterfte onder mensen met ernstige psychische aandoeningen deels verklaard kan worden door leefstijlproblemen. Panelleden blijken minder vaak voldoende te bewegen: minder dan vier op de tien panelleden (37%) beweegt tenminste vijf dagen per week een half uur met bijvoorbeeld wandelen of fietsen tegen 53% van de algemene bevolking.

Ook roken meer panelleden (25%) in vergelijking met de algemene bevolking (20%), maar het aantal stoppers met roken is ook relatief hoog. Een tabaksverslaving is een lastige verslaving die vaak goede begeleiding vraagt bij het stoppen met roken, waar ook cliënten met ernstige psychische problematiek recht op hebben en die grote gezondheidswinst kan opleveren.

Opvallend is dat er onder de panelleden minder mensen alcohol drinken dan in de algemene bevolking. Voor cannabis is het gebruik onder panelleden vergelijkbaar met het gebruik in de algemene bevolking. Wat betreft voeding eten panelleden vaker groente dan de algemene bevolking.

Hans Kroon, programmahoofd Zorg & Participatie Trimbos-instituut: ”De resultaten laten zien dat vooral de leefstijlgebieden ‘slapen’, ‘bewegen’ en ‘roken’ aandachtspunten zijn bij mensen met ernstige psychische problematiek.”

Werk is niet vanzelfsprekend

Werk is een belangrijke vorm van dagbesteding. Eerder onderzoek van het panel Psychisch Gezien laat echter zien dat betaald werk voor mensen met een ernstige psychische aandoening geen vanzelfsprekendheid is. Mensen vullen hun dagen daarom regelmatig met georganiseerde dagbesteding en dagactiviteiten. Het belang hiervan bleek eens te meer tijdens de coronacrisis, met de impact van de (tijdelijke) sluiting van voorzieningen voor dagbesteding.

Een recent verschenen analyse op data van het panel Psychisch Gezien laat zien dat het belang van dit soort  activiteiten niet te onderschatten is: betaald werk, vrijwilligerswerk en sociale activiteiten buitenshuis dragen ieder evenzeer bij aan de kwaliteit van leven.

Dagbesteding heeft meerwaarde

De resultaten van de peiling laten zien dat ruim een kwart van de panelleden deelneemt aan georganiseerde dagbesteding en -activiteiten. Dat is deels speciaal ontwikkeld voor mensen met psychische aandoeningen binnen de GGZ, en deels een algemeen aanbod. Panelleden die gebruik maken van dagbesteding hechten daar veel waarde aan.

Door dagbesteding en dagactiviteiten hebben ze meer sociale contacten en dagstructuur. Deze activiteiten blijken echter niet voor alle panelleden toegankelijk: vier op de tien panelleden zonder dagbesteding en -activiteiten zouden wél willen deelnemen, maar kunnen dit niet. Bijvoorbeeld omdat zij daar vanuit de gemeente geen indicatie voor krijgen, er lichamelijk niet toe in staat zijn, geen geschikt aanbod kunnen vinden of last hebben van sociale angst.

Hans Kroon: ”Gelet op de meerwaarde die dagbesteding heeft, is het belangrijk om te (blijven) monitoren of mensen buiten de boot vallen en áls dat het geval is te kijken wat nodig is om drempels rond dagbesteding weg te nemen.”

Factsheets:
Leefstijl in beeld gebracht – Trimbos-instituut (https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/af1988-leefstijl-in-beeld-gebracht/)
Over dagactiviteiten en dagbesteding – Trimbos-instituut (https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/af1987-over-dagactiviteiten-en-dagbesteding/)

Lees hier eerdere artikelen over slaap en slaapproblemen (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/slaap)

Lees hier eerdere artikelen over dagbesteding (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/dagbesteding)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).