Meer dan alleen oncomfortabel: een onverwarmd huis

De mentale kosten van een hoge energierekening

Dat een onverwarmd huis oncomfortabel is, zeker in de winter, daarvan mag worden verondersteld worden dat het een open deur is. Minder bekend is dat aanhoudende kou ook van invloed is op je lichamelijke gezondheid: aanhoudend lagere temperaturen onderdrukken bijvoorbeeld het immuunsysteem. Over de effecten van een onverwarmde woning op de geestelijke gezondheid is echter relatief weinig bekend. Britse onderzoekers deden er daarom onderzoek naar en toonden aan dat het leven in een koud huis een aanzienlijke risicofactor is voor psychische klachten. En hoewel de situatie in het Verenigd Koninkrijk niet één op één te vergelijken is met Nederland, is het onderzoek toch het vermelden waard, zeker nu de gasprijzen stijgen en de winter nadert.

Ondanks een relatief mild klimaat, heeft het Verenigd Koninkrijk in de winter een hoger percentage sterfgevallen die verband houden met koud weer dan veel landen met een vel strenger klimaat. Deze grotere blootstelling aan kou, ondanks milder weer, houdt verband met een slechte kwaliteit van woningen, de hoge verwarmingskosten en armoede, zagen de onderzoekers.

Een bron van stress en financiële zorgen

Wonen in een koud huis kan je geestelijke gezondheid op verschillende manieren beïnvloeden. Voor veel mensen zijn stookkosten een bron van stress en financiële zorgen. Als je je huis en gezin niet comfortabel warm kunt houden, vermindert het gevoel van controle en autonomie over je omgeving. Mensen die hun huis niet kunnen verwarmen, passen vaak coping-mechanismen toe die contacten met de buitenwereld beperken. Ze nodigen bijvoorbeeld geen vrienden uit en gaan vroeg naar bed gaan om warm te blijven. En veel mensen zijn gewoon uitgeput door de extra energie die het kost een hele winter in een onaangenaam koud huis te leven.

Dankzij gegevens van een grote representatieve steekproef van volwassenen in het Verenigd Koninkrijk, (the UK Household Longitudinal Study) konden de onderzoekers 40.000 huishoudens volgen tussen 2009 en 2021. Daarbij keken ze naar het effect van het onvermogen je huis warm te houden op de geestelijke gezondheid.

Zodra de huizen kouder werden, nam het risico op ernstige psychische problemen aanzienlijk toe, zagen de onderzoekers. Voor mensen die eerder geen psychische problemen hadden, verdubbelde de kans op ernstige psychische problemen wanneer ze een onverwarmd huis hadden, terwijl voor degenen die enkele (maar niet ernstige) psychische symptomen hadden, het risico verdrievoudigde. Deze effecten werden ook gezien als rekening werd gehouden met andere factoren die verband houden met geestelijke gezondheid, zoals inkomen,

Helaas verschilt het risico van leven in een koud huis sterk tussen de Britse bevolking, schrijven de onderzoekers. Alleenstaande ouders en mensen die werkloos of langdurig ziek zijn, leven veel vaker in een onverwarmd huis. Er is ook een aanzienlijke ongelijkheid tussen etnische groepen. Zo leeft meer dan 12% van de mensen met een allochtone afkomst in een onverwarmd huis, vergeleken met minder dan 6% van de autochtone Britten. Degenen die een huurhuis hebben in plaats van een koophuis, hebben ook veel meer kans om in een onverwarmd huis te wonen, ondanks de gemiddeld hogere kwaliteit en isolatie van sociale huurwoningen.

Volgens de onderzoekers is het aantrekken van nog een trui voor veel mensen in het Verenigd Koninkrijk onvoldoende om de komende winter door te komen. En het veroorzaken van psychische problemen is slechts één gevolg. Koude huizen veroorzaken ook problemen met aanzienlijke persoonlijke en maatschappelijke kosten - van individuele gezondheidseffecten tot de toegenomen druk op het zorgsysteem, net als algemenere economische schade als gevolg van gemist werk. De nieuwe regering van Rishi Sunak moet mensen helpen om deze winter in voldoende warme huizen te wonen, stellen de onderzoekers. Maar hoe?

Net als in Nederland zijn het in het Verenigd Koninkrijk vooral de oudere woningen waar het lastig stoken is tegen de kou. Hulp bij betere isolatie en duurzamere energievoorzieningen zou helpen, maar ook in het Verenigd Koninkrijk zien de onderzoekers dat de zogenaamde ‘split incentive’ in de particuliere huursector (waarbij de kosten van de aanpassingen voor de verhuurder zijn en de opbrengsten voor de huurder) een sta-in-de-weg is.

Heat or eat? Die keus ligt er niet voor iedereen.

Het grote aantal slecht geïsoleerde Britse woningen in de sociale huursector – ondanks dat ze gemiddeld goede energie-efficiëntie hebben dankzij isolatie en gebouwtypes (flats) – toont aan dat verbeteringen op het gebied van energie-efficiëntie onvoldoende is om de kou buiten te sluiten, stellen de onderzoekers. De inkomens in het Verenigd Koninkrijk dalen. De uitkeringsniveaus zijn pijnlijk laag en dat wordt nog verergerd door beleidsmaatregelen zoals het uitkeringsplafond, de limiet voor twee kinderen en sancties. Een lange periode van bezuinigingen en inflatie betekent dat de term ‘heat or eat’ (warmte of eten), die in Engeland wordt gebruikt om moeilijke beslissingen te beschrijven voor huishoudens met een laag inkomen, nu is achterhaald. Veel mensen kunnen zich geen van beide veroorloven.

De combinatie van lage inkomens met stijgende energiekosten heeft een verwoestende invloed op het huishoudbudget gehad. Hoewel het energieplafond (ook in Engeland!) de stijging van de energiekosten heeft beperkt tot onder de slechtste schattingen, zijn de energierekeningen het afgelopen jaar nog steeds meer dan verdubbeld. En energiemeters waarbij je vooruit kunt betalen (die in Nederland niet meer voorkomen) betekent dat degenen met de laagste inkomens uiteindelijk het meeste betalen.

De onderzoekers concluderen dat niet-ingrijpen van de overheid schadelijk is voor de (geestelijke) gezondheid.

Lees hier het hele (Engelstalige) artikel (https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0277953622007675)

Lees hier eerdere artikelen die betrekking hebben op armoede (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/armoede)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).