Het verlaten individu. Waarom voelen we ons zo leeg?

Judith de Roos recenseert het boek van Esther van Fenema

In dit boek onderzoekt Esther van Fenema de rol van de zeven hoofdzondes in onze tijd. En voor wie ze even kwijt is, dit zijn hoogmoed, luiheid, hebzucht, onmatigheid, lust, woede en afgunst. Ze voegt  er nog een nieuwe hoofdzonde aan toe; LEEGTE. Ze ziet deze laatste als dé typerende hoofdzonde van deze tijd omdat we onszelf als God zijn gaan zien zonder de bijbehorende verantwoordelijkheid te willen dragen. We vinden dat we overal recht op hebben en zijn grenzeloos en verwaarlozend geworden naar de wereld om ons heen.

Van Fenema, die in het dagelijks leven psychiater is en een eigen praktijk heeft voor high performers (?) gaat gedegen aan de slag. In ieder hoofdstuk pakt ze een hoofdzonde bij de lurven; ze bekijkt de zonde vanuit de literatuur, muziek, filosofie, schilderkunst, kerkgeschiedenis en film. Vervolgens pakt ze haar bijbel uit de kast om er lustig op los te citeren, te verwijzen en te verklaren. Ze vertelt ook nog  hoe ze ‘de betreffende zonde’ in haar spreekkamer tegenkomt en laat ons kennismaken met 2 casussen uit de praktijk, om dan door te gaan met hoe we als individu leven met deze zonde, en vervolgens ook naar hoe de samenleving omgaat met deze zonde, natuurlijk sluit ze af met een fijne conclusie. En het mag gezegd worden; het zit deugdelijk in elkaar! Het blijkt niet mogelijk er een spreekwoordelijk speld tussen te krijgen. Ze formuleert helder, overtuigend en strak. Ze maakt het de lezer mogelijk wel wat moeilijk door vrijelijk de Latijnse termen te gebruiken, de termen hoogmoed en onmatigheid worden al niet meer dagelijks gebruikt, laat staan de termen Gula en Superbia.  

Ze haalt actuele onderwerpen aan, (#me too, toeslagenaffaire, coronacrisis, transgenderproblematiek) en citeert vrijelijk van de Russische schrijver Ivan Gontsjarov, de Canadees-Indiase filosoof Samir Gandesha, de neef van Freud, woestijnvader Evagrius uit Pontus, schrijver Dante Alighieri, de Italiaanse filosoof Thomas van Aquino, de Franse natuurkundige en filosoof Blaise Pascal. Net als ik overstuur dreig te raken van zoveel namen en functies én wil roepen dat het me veel te elitair wordt…… haalt ze Marlies Dekker aan, de lingerieontwerpster. Fijn! Heel even voel ik me verbonden, voel ik niet de leegte waar ze een terechte claim op legt in het laatste hoofdstuk.

Ineens begrijp ik ook mijn vraagteken bij de term ‘high performers’. Ik denk dat we er één te pakken hebben; Esther van Fenema  zelf! Wat moet deze vrouw veel gelezen, gehoord en begrepen hebben van het leven en dit heeft ze toch maar mooi in 276 pagina’s weten te verpakken. Er volgt vast nog meer.

Esther van Fenema: Het verlaten individu. Waarom voelen we ons zo leeg?
Uitgeverij Prometheus; 280 pagina’s; € 21,99; ISBN 978 90 4465 159 1

Lees hier onze eerdere recensies (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/recensie)