Risicofactoren voor uitval bij behandeling van depressie

Een deel van de cliënten die behandeld is voor een depressie valt uit vóór er sprake is van herstel. Dat heeft niet alleen impact op de cliënt, maar ook op de beschikbaarheid van schaarse behandelcapaciteit. Dyllis van Dijk, psychiater en promovendus aan de universiteit Maastricht, deed samen  collega’s onderzoek naar voorspellers van behandeluitval bij depressie. Een artikel over het onderzoek werd recent gepubliceerd in  European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience. (https://doi.org/10.1007/s00406-022-01499-1)

Een depressie kan op verschillende manieren worden behandeld, bijvoorbeeld met psychotherapie, medicatie of een combinatie daarvan. Verschillende onderzoeken naar uitval bij behandeling van depressie laten zien dat dit voornamelijk vroeg in de behandeling optreedt. Zo valt naar schatting 20% van de cliënten uit bij psychotherapie en 30% tot 60% bij behandeling met medicatie. Eerdere onderzoeken hebben geprobeerd mogelijke onderliggende oorzaken van behandeluitval in kaart te brengen, maar deze hebben tot dusver geen doorslaggevende resultaten geboden; voor Dyllis en collega’s de reden om hier opnieuw onderzoek naar te doen.

Onderzoek DM-TRD vragenlijst bij intake 

In dit onderzoek analyseerden we de gegevens van 987 mensen die in behandeling waren gekomen vanwege een depressie, waarvan uiteindelijk 143 mensen werden gedefinieerd als ”uitgevallen”. Tijdens de intake was bij de deelnemers de DM-TRD afgenomen. Een hogere totaalscore op deze vragenlijst, de aanwezigheid van een ernstiger depressie, co-morbide persoonlijkheidsproblematiek, een co-morbide angststoornis en een hogere sociaaleconomische status bleken samen te hangen met significant minder behandeluitval. Het onderzoek laat ook zien dat iemand met een minder ernstige depressie mogelijk eerder geneigd is uit te vallen. Dit terwijl iemand die stopt met de behandeling, terwijl hij of zij nog klachten heeft, juist een grotere kans heeft dat de klachten verergeren. Deze klachten zijn op lange termijn veel moeilijker te behandelen.

Wat is de DM-TRD? 

De Dutch Measure for quantification of Treatment Resistance in Depression (DM-TRD) is een eenvoudig te gebruiken vragenlijst die in kort tijdsbestek kan worden afgenomen om gestructureerd klinische kenmerken en informatie over eerder gevolgde behandelingen in kaart te brengen.

Preventief inzetten voor minder behandeluitval 

Verschillende variabelen uit deze vragenlijst bleken in dit onderzoek verband te houden met behandeluitval. Bij toepassing in de dagelijkse praktijk en in combinatie met demografische informatie kan dit instrument helpen om inzicht te krijgen in factoren die samenhangen met behandeluitval. Voor behandelaars is het goed om bewust te zijn van deze factoren. Door hier aan het begin van de behandeling oog voor te hebben en samen met de cliënt naar te kijken, kan hier preventief op ingezet worden. Zo worden cliënten en behandelaren zich bewust van de risico’s, vermindert zodoende de behandeluitval en wordt de effectiviteit van de behandeling vergroot. Dit heeft uiteindelijk ook een positief gevolg voor de beschikbaarheid van behandelaren. 

Kennis behandeluitval in webbased tool 

Momenteel wordt door een groep onderzoekers uit Maastricht gewerkt aan de ontwikkeling van een webbased tool die behandelaren gaat ondersteunen bij de indicatiestelling voor de behandeling van depressie. Ook kennis over behandeluitval wordt in deze tool verwerkt. PsyQ is aangesloten bij dit project en de planning is dat PsyQ vanaf 2024 meedoet aan een gerandomiseerd onderzoek naar ‘gepersonaliseerde behandelingsselectie en aanpassing voor depressie’ aan de hand van deze tool. 

Van Dijk, D.A., Deen, M.L., van den Boogaard, T.M. et al. Prevalence and prediction of dropout during depression treatment in routine outpatient care: an observational study. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci (2022). https://doi.org/10.1007/s00406-022-01499-1 (https://doi.org/10.1007/s00406-022-01499-1)

Bron: PsyQ

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).