Zichtbare en tastbare veranderingen laten te lang op zich wachten

De ggz in 2022: de jeugdzorg

Eigenlijk verdienen de ontwikkelingen in de jeugdzorg een eigen magazine. Niet alleen vanwege de hoeveelheid aan ontwikkelingen, ook omdat je altijd de vraag kunt stellen of ‘jeugdzorg’ bij de ggz hoort. Voor een deel wel, voor een deel niet. We doen tegelijkertijd de jeugdzorg tekort, als we de ontwikkelingen in 2022 in één artikel samenvatten. De hoogte- en (vooral) dieptepunten:

In februari tekenen ruim 133.000 mensen de petitie van Stichting Het Vergeten Kind, waarin gevraagd wordt een eind te maken aan de gesloten jeugdzorg. De ondertekenaars roepen het kabinet op om snel met een plan te komen voor goede alternatieven. De petitie wordt overhandigd aan staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid.
De gesloten jeugdzorg, officieel JeugdzorgPlus, is bedoeld voor kinderen en jongeren bij wie lichtere vormen van hulpverlening niet helpen en die een gevaar vormen voor zichzelf of hun omgeving. De kinderrechter kan het opleggen aan kinderen die suïcidaal zijn, zichzelf beschadigen, een ernstige drugsverslaving hebben of bijvoorbeeld erg agressief zijn. In 2020 zaten ruim 1800 kinderen voor korte of langere tijd in de gesloten jeugdzorg.

In maart beëindigt het gerechtshof (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4016479/nieuws/rechter_beeindigt_opname_in_gesloten_jeugdzorg_van_15-jarige_vanwege_inhumane_situatie.html?page=0) Arnhem-Leeuwarden het verblijf van een 15-jarig meisje in een gesloten jeugdzorginstelling. Volgens het hof is er sprake van een ”inhumane situatie”, omdat ze al ruim twee jaar in de instelling verblijft zonder dat ze serieus is behandeld of zicht heeft op een behandeling. Het hof wijst in het arrest geen overduidelijke schuldige aan en benadrukt dat ”kort en onomwonden gezegd het ondanks ieders goede bedoelingen niet lukt om passende hulp te bieden aan het meisje”.

Ook in maart vindt een massaprotest van jeugdzorgwerkers (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4007409/nieuws/jeugdzorgmanifestatie_vanmiddag_op_malieveld_in_den_haag.html?page=0) op het Malieveld plaats van duizenden actievoerders. De protestactie tegen de stille schande die in de jeugdzorg gaande is, valt samen met een 24-uursstaking van jeugdzorgmedewerkers in heel Nederland. Daarmee is dit de grootste actie in de geschiedenis van de Nederlandse jeugdzorg.
Jeugdzorg Nederland steunt de manifestatie: ”Werkgevers en werknemers in de jeugdzorg zijn het er over eens dat er stevige veranderingen nodig zijn in het jeugdzorgstelsel, dat de bezuinigingen moeten stoppen en dat jeugdzorgprofessionals meer waardering verdienen.”

Schokkende cijfers van het CBS in mei: sinds 2015 zijn er 1675 kinderen uit huis geplaatst van ouders die gedupeerd zijn in de toeslagenaffaire (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4037501/nieuws/toeslagenaffaire_1675_uithuisgeplaatste_kinderen_555_zijn_nog_steeds_niet_thuis.html). Tot dan werd ervan uitgegaan dat 1115 kinderen in pleeggezinnen of een instelling zijn geplaatst, maar dat aantal blijkt dus hoger. Van de 1675 uit huis geplaatste kinderen woonden er eind 2021 555 nog steeds niet thuis. Waarschijnlijk is het aantal nog hoger, omdat het statistiekbureau geen zicht heeft op kinderen die zonder een rechterlijke uitspraak uit huis geplaatst zijn.

Ook in mei komt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd met nieuwe cijfers: sinds 2018 heeft de inspectie ruim 400 meldingen ontvangen over seksueel grensoverschrijdend gedrag in de jeugdzorg. In de helft van de 414 gevallen is de vermeende dader een andere jongere en in bijna een kwart van de voorvallen gaat over ontoelaatbaar gedrag door hulpverleners. De aard van de meldingen varieert van seksueel getinte Whatsapp-berichten tot aanranding en verkrachting. Om hoeveel jongeren het precies gaat is op basis van de meldingen alleen niet te zeggen. Een melding kan over meerdere slachtoffers gaan. Ook melden een zorginstelling en een ouder soms hetzelfde incident, waardoor dubbelingen kunnen ontstaan.

November: het kabinet probeert al een paar jaar om de JeugdzorgPlus versneld af te bouwen. Dat is niet alleen maar positief, het leidt ook tot problemen voor de meest kwetsbare kinderen. De afgelopen drie jaar is een dalende lijn zichtbaar in zowel de capaciteit als de bezetting van JeugdzorgPlus plaatsen. Daardoor is er een constant lagere bezetting van de capaciteit, waardoor omzetverlies ontstaat. ”Het tempo van afbouw is hierbij van belang”, schrijft de Jeugdautoriteit, ”Inmiddels hebben meerdere JeugdzorgPlus aanbieders gemeld dat deze ontwikkeling leidt tot continuïteitsproblematiek.”

In november vindt er een begrotingsdebat over jeugdzorg (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4137472/nieuws/behalve_de_vvd_vindt_iedereen_dat_er_crisis_is_in_de_jeugdzorg.html) plaats. De problemen zijn groot, maar de vertraagde Hervormingsagenda Jeugd met oplossingen (die al op 1 januari 2022 gereed had moeten zijn) is er nog steeds niet. De staatssecretaris erkent dat “zichtbare en tastbare veranderingen te lang op zich laten wachten” en dat trekt hij zich aan. Hij belooft alles op alles te zetten om voor Kerstmis een principeakkoord over de Hervormingsagenda te sluiten met alle betrokkenen. Oppositiepartijen vragen zich af of hij dat waar gaat maken, nu zowel gemeenten als aanbieders, professionals en cliëntorganisaties aangeven dat het met het huidige financiële kader onmogelijk is om goede afspraken te maken. Ook de Sociaal Economische Raad hekelt de financiële focus in de aanpak.
Alleen de VVD wil nog niet spreken van een crisis in de jeugdzorg.
 

De andere artikelen in ons jaaroverzicht:

Een veelkoppig monster, dat niet eenvoudig is te bestrijden (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4155684/nieuws/een_veelkoppig_monster_dat_niet_eenvoudig_is_te_bestrijden.html?page=1)
Over de wachtlijsten

Wensdenken en wantrouwen, knelpunten en tegenstrijdigheden (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4154868/nieuws/wensdenken_en_wantrouwen_knelpunten_en_tegenstrijdigheden.html?page=1)
Het Integraal Zorgakkoord is een feit

Een nieuw vergoedingssysteem met de nodige uitdagingen (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4154887/nieuws/een_nieuw_vergoedingssysteem_met_de_nodige_uitdagingen.html?page=1)
Het Zorgprestatiemodel

Langdurige mentale gevolgen vooral bij kwetsbare groepen (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4154874/nieuws/langdurige_mentale_gevolgen_vooral_bij_kwetsbare_groepen.html?page=1)
Het einde van de corona-pandemie

Van hoopvolle ontwikkeling tot vastgelopen onderzoek (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4155085/nieuws/van_hoopvolle_ontwikkeling_tot_vastgelopen_onderzoek.html?page=2)
Alzheimer en de remedie