Psychiatrie is ingewikkeld

Er heerst een tendens om de ggz naar het sociale domein te verplaatsen. Zowel in het IZA (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/integraal%20zorgakkoord), het ecosysteem mentale gezondheid (GEM) (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/serie%20gem) en bij menig herstelcentrum wordt gepleit voor een versterking van het sociale domein, om zo het aantal aanmeldingen bij de ggz te verminderen. Op zich een begrijpelijke gedachte, want veel problematiek die bij de ggz terechtkomt, zou misschien voorkomen of verholpen kunnen worden als er in het sociale domein wordt geïntervenieerd. Denk aan huisvesting en schulden of, minder makkelijk oplosbaar, stigma en huiselijk geweld.

in het tijdschrift Sociale Vraagstukken (https://www.socialevraagstukken.nl/het-risico-op-sociaal-reductionisme-in-de-ggz-hervormingsbewegingen/) waarschuwen Annette Plooy, Alie Weerman, Daantje Daniëls en Saskia Schurman voor een nieuw reductionisme: ”Waar de psychiatrie vroeger is verweten dat zij problemen van de geest reduceert tot medische aandoeningen, zien we nu een nieuwe vorm van reductionisme opkomen. Dit keer niet naar het medisch model, maar naar een sociaal model.” Daarvóór stellen ze al: ”Hervormers presenteren strengere selectie aan de poort beurtelings als een noodzakelijk gevolg van schaarste en als een zegen voor zorgvragers, omdat zij dan beter worden geholpen. De bitterheid van bezuinigingen op het behandelaanbod van de ggz verdwijnt zo uit beeld, evenals de noodzaak om bij de verdeling van de zorgbegroting te vechten voor de gelijkberechtiging van mensen die psychisch lijden.”

Hun angst is niet ongegrond. Het zal niet de eerste keer zijn dat de combinatie van bezuinigingen en idealen ten koste gaat van de idealen. Dat zagen we bij de ambulantisering aan het einde van de vorige eeuw (de bedden werden wel afgebouwd, maar ambulante behandeling werd onvoldoende versterkt), we zagen het meer recent bij de verschuiving van grote delen van ggz-problematiek (onder andere jeugd-ggz en Begeleid Wonen) naar de gemeenten, waar de bezuinigingen werden doorgevoerd vóórdat de kennis bij de gemeenten aanwezig was.

Daar komt bij, dat de mensen met de meest complexe problemen vaak worstelen met medische, sociale én maatschappelijke problemen. Kwetsbaarheid voor (ernstige) psychische problematiek gaat doorgaans hand in hand met sociale problematiek (schulden, huisvesting, eenzaamheid, etc.) en maatschappelijke fenomenen (stigma; discriminatie; geweld tegen vrouwen, etc). Het is zelden óf-óf, veel vaker én-én.

Het sociale domein versterken? Ik ben er helemaal vóór! De ggz afbouwen? Daar liggen vast mogelijkheden. Maar niet vóórdat het sociale domein in staat is de problemen op te vangen.

Over de serie ’Separeren in de ggz’.

De serie ’separeren in de ggz’ (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/serie%20separeer) zal pas ná de zomer, in oktober, een vervolg krijgen. Ondanks meerdere pogingen blijkt het lastig om instellingen te laten vertellen waarom het zo moeilijk is om dat separeren (of ’insluiten’ te voorkomen. Ervaringsdeskundigen (dus diegenen die als cliënt gesepareerd zijn) is geen probleem gebleken, hun verhalen zijn gepubliceerd. De ’andere kant’, de behandelaars, dat laat nog even op zich wachten.

Willem Gotink
Hoofdredacteur GGZ Totaal

In dit magazine:

’Seksueel misbruik is niet zwart-wit. Een pleger kan ook lief geweest zijn voor die persoon’ (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4250162/nieuws/seksueel_misbruik_is_niet_zwart-wit_een_pleger_kan_ook_lief_geweest_zijn_voordiepersoon.html)
In gesprek met Iva Bicanic, directeur-bestuurder Landelijk Centrum Seksueel Geweld.

In de reeks ‘preventie in de GGZ’ staat na veelvoorkomende aandoeningen als depressie en ADHD deze keer seksueel trauma centraal. Op de rol staan eetstoornissen en verslaving. In deel 11 kijken we naar de mogelijkheden van preventie bij seksueel misbruik. Een gesprek over waarom alleen een ...
Lees verder... (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4250162/nieuws/seksueel_misbruik_is_niet_zwart-wit_een_pleger_kan_ook_lief_geweest_zijn_voordiepersoon.html)

Basiskennis nodig over slaap en het verband met psychische problemen (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4250202/nieuws/basiskennis_nodig_over_slaap_en_het_verband_met_psychische_problemen.html)
’In de ggz is men zich nog steeds te weinig bewust van het belang van goede slaap’

Lang werd er gedacht dat slaapstoornissen eerder een gevolg waren van psychopathologie dan een oorzaak daarvan. Inmiddels heeft wetenschappelijk onderzoek duidelijk aangetoond dat slaapproblemen en psychische aandoeningen, zoals depressie, PTSS, ADHD en verslavingsstoornissen elkaar wederzijds ...
Lees verder... (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4250202/nieuws/basiskennis_nodig_over_slaap_en_het_verband_met_psychische_problemen.html)

Wat heeft de DSM-5 waargemaakt? (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4249900/nieuws/wat_heeft_de_dsm-5_waargemaakt.html)
Jaap van der Stel over 10 jaar DSM-5

In het kader van 10 jaar DSM-5 is er een serie podcasts opgenomen waarbij columnist Jaap van der Stel aanwezig was. Hij schreef voor ons de volgende reflectie op de eerste podcast.In deze eerste podcast ontstaat een levendige discussie over de DSM-5 tussen twee gerenommeerde psychiaters, professoren Floortje Scheepers (RU) en Ralph Kupka ...
Lees verder... (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4249900/nieuws/wat_heeft_de_dsm-5_waargemaakt.html)

Onze verhalenwedstrijd gaat weer van start! (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4236374/nieuws/ik_en_de_ggz_schrijf_jouw_verhaal.html)
’Ik en de ggz’: schrijf jouw verhaal!

Onze min of meer vaste rubrieken:

Jij gaat DOOD, graphic novel over Münchhausen by Proxy (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4249896/nieuws/jij_gaat_dood_graphic_novel_over_mnchhausen_by_proxy.html)
Judith de Roos recenseert het boek van Nina Blom en Margreet de Heer

Verenigd (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4249891/nieuws/verenigd.html)
Een gedicht van Gisele Vranckx

De Bibliotheek (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4249744/nieuws/de_bibliotheek.html)
Nieuwe boeken over, door of voor de ggz
 
Congressen etc.

Vroegsignalering, preventie en interventie (https://11congressen.nl/vroegsignalering/)
Congres op donderdag 15 juni (online vanaf 26 juni)

Psychotrauma bij kinderen en jong volwassenen (https://www.congresburo.com/#a_aid=GGzTotaal)
Congres op woensdag 11 oktober in Eindhoven

Externaliserend gedrag (https://www.congresburo.com/#a_aid=GGzTotaal)
Congres op donderdag 5 oktober in Utrecht

En verder:

Levensfase en zorgtaken staan bij jonge mantelzorgers op gespannen voet

Vier lessen uit de coronacrisis rond de mentale gezondheid van jongeren

DSM-5 tien jaar later. Nou én?

Branche en bonden akkoord over loonsverhoging in de ggz

Jongeren over social media: goed voor vriendschappen, niet goed voor zelfbeeld

‘Samen beslissen’ essentieel ingrediënt van therapeutische behandelrelaties

Bij grote groep Nederlanders stapelen problemen zich op

Brancheverenigingen missen afstemming tussen ministeries rond leefbaarheid

Onderzoek naar het effect van psychotherapiedoseringen

Staatssecretaris gaat omstreden autismebehandeling onderzoeken

Groningse ggz dreigt met forse bezuinigingen als Den Haag niet ingrijpt

Meer geheugen- en concentratieproblemen bij volwassenen, mogelijk gevolg corona

Kritiek op nieuwe richtlijn afbouw antidepressiva: ’Taperingstrips ontbreken’

Tariefmaatregel voor ggz in de Wlz van tafel: cliëntenkoepel is tevreden

Patiëntenvertrouwenspersonen zien dat inzage in ggz-dossier moeizaam verloopt

Vluchtelingenkinderen moeten zich op school vooral veilig voelen