Muziek tegen de winterblues: welke nummers moet je luisteren?

In ons magazine van afgelopen maandag schreef Leendert Douma een artikel over Popmuziek en mentale gezondheid: van Werther-effect naar Papageno. (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4366339/nieuws/popmuziek_en_mentale_gezondheid_van_werther-effect_naar_papageno.html?page=2) Toevallig verscheen op diezelfde dag in het Engelstalige The Conversation een artikel over hetzelfde onderwerp, waarvan we hier graag een Nederlandse samenvatting geven.

Onder de kop ’Muziek kan de januariblues verlichten, maar het soort nummer dat werkt, hangt af van je leeftijd en mentaliteit’, schreef Glenn Fosbraey, docent sociale wetenschappen aan de Universiteit van Winchester: ”Muziek kan aanzienlijk bijdragen aan je mentale gezondheid, vergelijkbaar met de voordelen die worden geboden door lichaamsbeweging of gewichtsverlies. Het kan ook gevoelens van angst verminderen en fysiologische stressmaatregelen verminderen, en zoals neuropsycholoog Daniel Levitin beweert (https://www.wired.com/2006/08/music-makes-your-brain-happy/), zelfs dezelfde ”neurochemische cocktail” creëren als andere plezierige activiteiten, zoals orgasmes of het eten van chocolade.”

Led Zeppelin en Johnny Cash

Maar naar welke soort muziek moet je grijpen om je humeur te verbeteren? Onderzoekers hebben volgens Fosbraey ontdekt (https://www.tandfonline.com/doi/epdf/10.1080/02699931.2021.1995331) dat muziek met een snel tempo, geschreven in majeur, (zoals Led Zeppelin’s Rock and Roll) een gevoel van geluk oproept, terwijl muziek met een langzaam tempo in mineur (zoals Johnny Cash’s sombere cover van Hurt) een gevoel van verdriet oproept. Maar, hoe onlogisch het ook mag lijken, die sensatie van verdriet kan eigenlijk bijdragen aan positieve emoties.

Een onderzoeksartikel uit 2013 stelt dat gemoedsovereenkomstige ervaringen met kunst - zoals het luisteren naar droevige muziek wanneer je je verdrietig voelt - een gevoel van emotioneel delen biedt, vergelijkbaar met interactie met een empathische vriend. En onderzoek uit 2018 (https://www.tandfonline.com/doi/epdf/10.1080/17439760.2019.1590625) naar het effect van muziek op de stemming bevestigt dat ”droevige” muziek een positief effect kan hebben, waarbij de onderzoekers betogen dat ”wanneer men verdriet ervaart, het focussen op droevige muziek een positieve en zelfs versterkende ervaring kan zijn”.

Aristoteles

Dit sluit volgens Fosbraey aan bij de theorie van catharsis van filosoof Aristoteles, die suggereert dat (https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0110490) we de emotie van verdriet door muziek ervaren om de emotie uit onszelf in het echte leven te zuiveren.

Professor in de musicologie Kim Cunio is het ermee eens dat je humeur verbeteren met muziek waarschijnlijk niet zo eenvoudig is als het luisteren naar opgewekte muziek in een majeure toonsoort. Ze suggereert dat luisteraars om de stemming verhogende voordelen van muziek te plukken, ”hun hart moeten volgen” en de muziek moeten kiezen die het meest resoneert met hen.

Maar hoe zit het met de teksten? Het kan zijn dat droevig klinkende liedjes een positief effect hebben op de stemming, maar geldt hetzelfde voor droevige woorden?

Trauma

Een studie uit 2020 over het verwerken van trauma merkte op dat teksten die herkenbaar waren, patiënten hielpen zich ondersteund te voelen bij het verwerken van hun emoties en worstelingen.

Dit wordt ondersteund door een onderzoeksartikel van psychologen Kazuma Mori en Makoto Iwanaga die rapporteerden dat luisteraars bij het luisteren naar een droevig lied zich konden identificeren met de tekst en het gevoel hadden alsof de zanger hun eigen droevige ervaringen kende. Dit maakte dat ze zich begrepen voelden, wat een plezierige ervaring teweegbracht.

Onderzoek heeft al gesuggereerd dat onze muzikale voorkeuren veranderen naarmate we ouder worden. Bijvoorbeeld, onze voorkeur voor klassieke muziek neemt toe naarmate we ouder worden, terwijl onze voorkeur voor rock afneemt. Maar verdere bevindingen hebben aangetoond dat de leeftijd van de luisteraar ook het type muziek kan beïnvloeden dat hun slechte humeur verbetert.

Jongvolwassenen geven aan de voorkeur te geven aan het luisteren naar droevige muziek om hun humeur te verbeteren, in vergelijking met volwassenen ouder dan 25, die meestal melden dat positieve gevoelens worden opgeroepen door vrolijke muziek.

Dus, als je last hebt van de januariblues en ouder bent dan 25, is het misschien een beter idee om te luisteren naar Abba’s Dancing Queen of Justin Timberlake’s Can’t Stop The Feeling in plaats van The Cure of Billie Eilish. In mijn geval, als aanhanger van wat mijn familie classificeert als ”miseriemuziek”, zou dit wel eens de zaken kunnen verergeren.

Het Engelstalige artikel is te lezen in The Conversation (https://theconversation.com/music-can-ease-the-january-blues-but-the-types-of-songs-that-work-depend-on-your-age-and-mindset-220819)

Lees ook andere artikelen over muziek en mentale gezondheid (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/muziek)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).