De relatie tussen depressie en hart- en vaatziekten nader bekeken

Depressie en hart- en vaatziekten zijn beide een ernstig probleem voor de volksgezondheid. Ongeveer 280 miljoen mensen wereldwijd hebben last van depressie, terwijl 620 miljoen mensen aan hart- en vaatziekten lijden.

Sinds de jaren 1990 is bekend dat de twee aandoeningen op de een of andere manier gerelateerd zijn. Zo lopen mensen met depressie een groter risico op hart- en vaatziekten, terwijl effectieve vroege behandeling van depressie het risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten later halveert. Omgekeerd hebben mensen met hart- en vaatziekten vaak ook last van depressie. Om deze redenen adviseert de American Heart Association om tieners met depressie te monitoren op hart- en vaatziekten.

Wat nog niet bekend was, is wat deze schijnbare verwantschap tussen de twee ziekten veroorzaakt. Een deel van het antwoord ligt waarschijnlijk in levensstijlfactoren die vaak voorkomen bij patiënten met depressie en die het risico op hart- en vaatziekten verhogen, zoals roken, alcoholmisbruik, gebrek aan lichaamsbeweging en een slecht dieet. Maar het is ook mogelijk dat beide ziekten op een dieper niveau met elkaar verbonden zijn, via gedeelde ontwikkelingspaden.

Onderzoekers toonden nu aan dat depressie en hart- en vaatziekten inderdaad een deel van hun ontwikkeling delen, waarbij ze minstens één functionele genmodule gemeen hebben. Dit resultaat, gepubliceerd in Frontiers in Psychiatry (https://www.frontiersin.org/journals/psychiatry/articles/10.3389/fpsyt.2024.1345159/full), biedt nieuwe mogelijkheden voor markers voor depressie en hart- en vaatziekten en zou onderzoekers uiteindelijk kunnen helpen bij het vinden van medicijnen om beide ziekten aan te pakken.

De Finse onderzoekers keken naar het genexpressieprofiel in het bloed van mensen met depressie en hart- en vaatziekten en vonden 256 genen in een enkele genmodule waarvan de expressie op hogere of lagere niveaus dan gemiddeld mensen een groter risico op beide ziekten geeft, De auteurs definiëren een genmodule als een groep genen met vergelijkbare expressiepatronen onder verschillende omstandigheden en die daarom waarschijnlijk functioneel gerelateerd zijn.

Jonge Finnen studie

De onderzoekers bestudeerden gegevens over genexpressie in het bloed van 899 vrouwen en mannen tussen de 34 en 49 jaar oud die deelnemers waren aan de Jonge Finnen studie, een van de grootste onderzoeken naar cardiovasculaire risicofactoren van de kindertijd tot volwassenheid tot nu toe. De Jonge Finnen studie begon in 1980 met een cohort van bijna 4.000 kinderen en adolescenten, toen tussen drie en 18 jaar oud, willekeurig geselecteerd uit vijf steden in Finland. De gezondheid van deze deelnemers is sindsdien gevolgd.

Finland heeft de hoogste geschatte incidentie van psychische stoornissen in de EU, en staat op de negende plaats in de wereld wat betreft de prevalentie van depressie. Daarentegen heeft het land een relatief lage prevalentie van hart- en vaatziekten, met een rangschikking in de onderste 20% wereldwijd voor deze aandoening.

In 2011 testten de onderzoekers die de Jonge Finnen studie uitvoerden de deelnemers op symptomen van depressie met behulp van een beproefde vragenlijst: de Beck-Depression-Inventory (BDI-III) waarvan de score toeneemt bij ernstigere symptomen. Ze testten hen ook op het risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Het team analyseerde deze gegevens verder voor de huidige studie.

Het zit allemaal in het bloed

In 2011 werd ook bij elke deelnemer bloed afgenomen, deze monsters werden geanalyseerd met geavanceerde methoden voor genexpressie. Met geavanceerde statistieken om 22 verschillende genmodules te identificeren, waarvan er slechts één geassocieerd was met zowel een hoge score voor depressieve symptomen als een lage score voor cardiovasculaire gezondheid. De top drie genen uit deze genmodule waren al eerder in verband gebracht met neurodegeneratieve ziekten, bipolaire stoornis en depressie. De onderzoekers toonden nu aan dat ze ook geassocieerd zijn met een slechte cardiovasculaire gezondheid.

Volgens de onderzoekers kunnen de genen in deze module gebruikt worden als biomarkers voor depressie en hart- en vaatziekten. Uiteindelijk kunnen deze biomarkers de ontwikkeling van een preventieve strategie voor beide ziekten vergemakkelijken.
 

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).