Vanzelfsprekend

Johan Atsma recenseert Vanzelfsprekend, hulpverlening in vertrouwen. Een antwoord op een overbelast zorgsysteem

Vanzelfsprekend biedt volgens de tekst op de achterkant  ‘een hoopvol perspectief op zorg in een tijd van mentale overbelasting’. Het is ‘een essentieel boek voor iedereen die steun wil bieden aan een medemens, professioneel of anderszins. Het presenteert een verfrissend mensbeeld dat geïntegreerd kan worden in elke vorm van hulpverlening.’

Dat is nogal wat, nieuwsgierigmakend in ieder geval. In een woord vooraf valt vervolgens de naam Sidney Banks en zijn ‘drie principes’ die de menselijke ervaring bepalen, los van de inhoud van het denken en externe omstandigheden. Deze drie principes zijn:

“ik leef (Zijn) + ik heb gedachten (Gedachten) + ik ben bewust (Bewustzijn) = mijn realiteit”. Deze drie principes geven naar verluid een andere kijk, een ander perspectief op “(…)welbevinden, gedragsverandering en menselijk gedrag. Het belicht waar we structureel overheen kijken. Toch is het, zodra je het ziet, niets nieuws. Iedereen kan de waarheid ervan erkennen.”

En in die laatste opmerking zit de crux van dit boek verscholen wat mij betreft. Nog een citaat, uit het woord vooraf:

 “We bieden jou in dit boek graag inspiratie en de woorden om de ervaring die mensen hebben te normaliseren. We wijzen naar staat van zijn in het moment als leidraad, om op kwaliteit van denken te kunnen navigeren in plaats van de inhoud. We bespreken algemeen geaccepteerde misvattingen, die niet meer logisch zijn in deze context. We dagen je uit om ook ieder mens, inclusief jezelf, te gaan zien als heel en volwaardig.”  

Er blijkt dus een waarheid te zijn, iets dat we over het hoofd zien, die opweegt tegen misvattingen die er algemeen ervaart, bestaan. Dat is een nogal boude uitspraak wat mij betreft. En het spijt me om het te zeggen, maar zo staan er nog wel meer uitspraken in dit boek die geen tegenspraak dulden omdat ze als vanzelfsprekend worden verwoord. Die vanzelfsprekendheid stoort me. De waarheid bestaat niet en de werkelijkheid is wat mij betreft oneindig complex. En ook dat is net zo goed een boude bewering natuurlijk.

Aan de positieve kant kun je natuurlijk wel stellen dat er niets mis mee is om eens nuchter en op een afstand te kijken naar wat de mens in mentale problemen beweegt, en hoe je er mogelijk anders naar kunt kijken. Daar biedt dit boek ruim voldoende aanleiding toe door op een ander spoor te wijzen. Maar dan vraag ik me wel af over wat voor soort hulpvragen dit boek handelt. Het doet me onwillekeurig denken aan het boek Het tekort van het teveel waarin Damiaan Denys de ggz wil ‘ontzorgen’  van zingeving en geluk. Naar mijn idee gaat het in dit boek vooral over dergelijke hulpvragen, en dat is toch wat anders dan hulpverlening aan mensen met psychische stoornissen. In dit boek wordt dat onderscheid niet gemaakt. (Telkens merk ik tijdens het schrijven van deze recensie dat ook ik geneigd ben om onweerlegbare beweringen te gaan doen, iets dat me in dit boek juist stoort.)

Maar wat is nou de essentie van dit boek? Dan gaat het vooral over ‘Zijn’, vertrouwen en hier-en-nu. “Het probleem is niet dat we ‘zorgwekkende’ gedachten hebben. Die heeft iedereen. Het probleem is hooguit dat we niet erkennen dat het gedachten zijn waar we niets mee hoeven. Wij bepalen niet wat we denken, maar wel hoelang we het vervolgens vasthouden en wat we er mee doen.”

Er worden overigens veel mooie positieve citaten aangehaald uit de hulpverleningspraktijk van beide schrijvers, er worden ook een paar goed getroffen creatieve analogieën gebruikt die verduidelijkend werken. Er zijn vier hoofdstukken: 1. Inzicht in hoe mens zijn werkt, 2. Staat van zijn, 3. Mentale overbelasting en 4. Ervaren van mentale veerkracht. Daarna volgt een puntsgewijze Top 10 van grootste misvattingen.

Het boek eindigt met een overzicht van gedane inzichten en een uitnodiging:  “We hopen dat Vanzelfsprekend de dialoog bevordert over het structureel zien van elkaar als complete en veerkrachtige individuen, ook in de hulpverlening.” Daar sluit ik me in ieder geval zeker bij aan.

Suzanne Bader, Petra Balke  - Vanzelfsprekend, hulpverlening in vertrouwen. Een antwoord op een overbelast zorgsysteem
Uitgeverij Samsara
154 pagina’s
prijs: € 23,99
ISBN 978 94 93301 90 0

Lees ook andere recensies van Judith de Roos en Johan Atsma (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/recensie)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).