Vertrouwen is de crux bij afronden van behandeling

De focus ligt er vaak niet op, maar niks is zo belangrijk als het goed afronden van een behandelrelatie. Dat geldt zowel voor de cliënt als voor de professional. Daarom moet je er in de hele behandelrelatie duidelijk over communiceren en goede afspraken maken. Dat begint al in het eerste gesprek. Onderlinge afstemming voorkomt veel problemen, zeker omdat strikte juridische kaders ontbreken. Vertrouwen in elkaar is dan de sleutel.

 Dat was op 25 september de rode draad tijdens het webinar Afronden van de Behandeling, georganiseerd door Akwa GGZ (https://akwaggz.nl/) en de Landelijke Vereniging van Vrijgevestigde Psychologen en Psychotherapeuten (LVVP (https://lvvp.info/)). Onder leiding van Gaetana Ferla spraken Anne van Winkelhof, ervaringsdeskundige bij MIND Expert Center, Annika Cornelissen, klinisch psycholoog, Annemarie Smilde, senior consultant gezondheidsrecht en Mariëlle Hendriksen, GZ-psycholoog en psychoanalytisch (groeps)psychotherapeut over wat er allemaal komt kijken bij beëindiging van de behandeling.

Reis

Als ervaringsdeskundige heeft Anne van Winkelhof bijna nooit meegemaakt dat een behandeling correct werd afgerond. Communicatie daarover is vaak de reden en dat is jammer. “Afronden mag geen taboeonderwerp zijn. Je moet duidelijk maken dat een behandelrelatie eindig is.” Dat start al bij de allereerste afspraak, zegt Mariëlle Hendriksen: “We beginnen samen een reis en maken afspraken over hoe lang die reis duurt.” Van tevoren bespreken een cliënt – en eventueel een naaste – en de behandelaar wat de gezamenlijke doelen én verantwoordelijkheden zijn, vult Annika Cornelissen aan. “En die afspraken moet je tussentijds evalueren, minimaal één keer per half jaar.”

Kaders

Als juriste ziet Annemarie Smilde veel jurisprudentie uit tuchtrechtzaken over beëindiging van behandeling. “Die gaan bijna altijd over miscommunicatie”, zo legt ze uit. “De reden van beëindiging is meestal geen issue. Wel dat het onverwacht kwam of dat de afronding moest worden afgeraffeld. Zorgvuldigheidseisen worden niet altijd nageleefd.” Het niet goed afronden van een behandeling kan veel stress opleveren voor cliënten, maar ook voor professionals. Uit onzekerheid is er behoefte aan juridische kaders, maar die zijn er niet zo erg. Annemarie Smilde: “De wet zegt niets over samen beëindigen. In de beroepsnormen of richtlijnen staat ook niet veel hierover. Het NIP publiceert nu wel eisen over tweezijdige beëindiging.” Psychologen en psychotherapeuten hebben meer ruimte dan artsen als het gaat over ‘gewichtige redenen’ om te stoppen, maar zij hebben wel de inspanningsplicht om te kijken wat er allemaal nog mogelijk is voor een cliënt. “Handel als professional, maar wees je bewust van je positie”, raadt Annemarie Smilde aan. Het inschakelen van juridisch advies kan daarbij helpen, maar vooral ook collegiale steun – bijvoorbeeld via intervisiegroepen.    

Vertrouwen

Er zijn wel wat tools die vrijgevestigde psychologen en psychotherapeuten kunnen gebruiken bij het afronden van een behandelrelatie. Het terugvalpreventieplan wordt genoemd en ook het Wellness Recovery Action Plan (WRAP). Maar de crux zit ‘m vooral in het opbouwen van een vertrouwensrelatie, vinden alle sprekers op dit webinar. “Afscheid is belangrijk. Veel cliënten hebben daar slechte ervaringen mee”, zegt Annika Cornelissen. “Dus zet de mens centraal in de behandelrelatie.” Leg geen deadlines op, want dan kun je machtsongelijkheid creëren, raadt Anne van Winkelhof aan. “Dan voelt de cliënt afhankelijkheid en dat gaat ten koste van de eigen regie.” Je kunt wel uit de literatuur een gemiddelde tijdsduur destilleren en die als leidraad gebruiken, vindt Mariëlle Hendriksen. “Vervolgens moet je goed kijken wanneer iemand in zijn of haar kracht staat om zelf het leven weer in te gaan.” Uit de praktijk weet Annika Cornelissen dat het enorm kan helpen als de behandelaar de cliënt niet helemaal los laat. “Wij zeggen altijd: ‘mocht het straks niet goed gaan, neem dan even contact met ons op’. Ze vinden het een prettig idee als wij laagdrempelig bereikbaar blijven. Gewoon voor een belletje,  zonder dat ze weer helemaal onderaan de wachtlijst belanden.”  

Filosofisch

“Durf erop te vertrouwen dat de cliënt ook zelf uiteindelijk wil stoppen met de therapie en zich goed beseft dat er een eindpunt is”, geeft Anne van Winkelhof de bezoekers mee. “Zorg dat je altijd open en duidelijk communiceert, ook al is het soms moeilijk, pijnlijk of lastig.” De cliënt is moedig om zich in een behandeling helemaal te geven, concludeert Annika Cornelissen, dan moeten wij als behandelaren net zo moedig zijn en geen zaken vermijden of onbesproken laten. “Het is het dilemma van het leven: in ieder begin zit al een einde”, besluit Mariëlle Hendriksen filosofisch. “Neem dat idee mee in waarachtig afgestemd contact. Geloof in je cliënt en geloof in jezelf.”

Het webinar Afronden van de Behandeling is hier terug te zien. (https://vimeo.com/1012694213)

Lees ook andere artikelen over behandelrelatie (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/behandelrelatie)

----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou!

GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).