Diverse gemeenten moeten vanwege geldtekort snijden in het aantal plaatsen voor beschermd wonen. Mensen met psychische en verslavingsproblemen komen op straat te staan.
Mensen met ernstige psychische problemen of verslavingen lopen in een aantal gemeenten het risico hun appartement in een instelling voor beschermd wonen te verliezen. De regio waarin zij wonen, heeft onvoldoende geld gekregen van staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) voor de bekostiging van deze zorg.
Dordrecht is de eerste gemeente die zegt wegens geldgebrek vanaf 1 juli 140 van de 450 plaatsen beschermd wonen in haar regio (twaalf gemeenten) te moeten schrappen. Onder de bewoners van deze woonvoorzieningen is hierover grote onrust ontstaan.
Bergen op Zoom (een regio van zes gemeenten) zegt eveneens dat het onmogelijk wordt ’deze zorg voor kwetsbare mensen’ de tweede helft van dit jaar te blijven bieden, als haar financiële gat van 2 miljoen euro, een kwart van het budget, niet snel wordt gedicht. Aantallen te schrappen bedden noemt wethouder Yvonne Kammeijer (D66) niet, maar ’verwarde en overlast gevende personen kunnen dan niet meer van straat worden gehaald.’ Zwolle, dat met 11,5 miljoen euro waarschijnlijk het grootste gat heeft, heeft wel al contracten gesloten voor het hele jaar, waarmee de zorg voor 2015 is gegarandeerd. ’Maar dat geld moet er wel komen’, zegt wethouder Nelleke Vedelaar (PvdA).
’Verkeerd’ verdeeld
Ook veel andere gemeenten kampen met miljoenentekorten op deze begeleide woonvoorzieningen voor psychiatrische patiënten, terwijl het Rijk hierop niet heeft bezuinigd. Dat komt, zeggen ze, omdat het Rijk de cliënten in hun regio niet goed heeft geteld en bovendien het geld ’verkeerd’ over de gemeenten heeft verdeeld.
Vandaag spreekt Van Rijn in de Tweede Kamer over de zorghervorming. Per 1 januari hebben de 393 gemeenten veel nieuwe zorgtaken gekregen, waaronder het beschermd wonen, voorheen betaald door het Rijk uit de AWBZ. De 43 centrale gemeenten die deze taak uitvoeren voor zichzelf en de omliggende regio, hebben hiervoor in totaal 1,4 miljard euro gekregen, evenveel geld als daaraan in 2013 is besteed. Maar ongeveer de helft van deze uitvoerende gemeenten zegt nu dat het geleverde budget niet toereikend is. Gezamenlijk komen zij zeker 70 miljoen euro tekort, aldus de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
Vorig jaar uitten sommige gemeenten al hun twijfels over de berekende budgetten. Staatssecretaris Van Rijn onderzoekt nu of het geld niet goed is verdeeld, of dat er sprake is van een structureel tekort. Als blijkt dat sommige gemeenten te veel hebben gekregen, wil Van Rijn dat de VNG gaat regelen dat die geld inleveren voor de benadeelde gemeenten.
’Er kan niet zomaar geld worden afgenomen van gemeenten die voor het toegekende bedrag al zorg hebben ingekocht’, zegt een woordvoerder van de VNG. ’Het Rijk heeft een fout gemaakt bij de berekening en moet dit probleem zelf oplossen door bij te passen’, zegt de Dordtse wethouder Karin Lambrechts (Beter voor Dordt). Zij spreekt ook namens Zwolle, Eindhoven en Bergen op Zoom. ’Dit kan de staatssecretaris niet op andere gemeenten schuiven. Het duurt allemaal te lang, het probleem is acuut.’
Geen garanties
Natuurlijk willen gemeenten geen kwetsbare, hulpbehoevende mensen op straat zetten, beklemtoont Lambrechts. ’Maar met een tekort van ruim 4 miljoen euro dit jaar op beschermd wonen, kan ik deze zorg niet voor iedereen in mijn regio garanderen.’
Staatssecretaris Van Rijn zegt dat ook gemeenten met een financieel tekort verplicht zijn deze zorg te blijven bieden. Er is namelijk afgesproken dat alle bewoners van instellingen beschermd wonen na 1 januari vijf jaar recht op opvang houden.
Volgens de VNG hebben de gemeenten bij de uitvoering van de nieuwe zorgtaken per 1 januari veel last van onjuist aangeleverde gegevens. ’Wat betreft beschermd wonen blijkt niemand te weten hoeveel cliënten er bij welke zorgorganisaties wonen. Sommige gemeenten kwamen erachter dat de zorgautoriteiten meerdere instellingen binnen hun grenzen waren vergeten mee te tellen.’
Maar volgens de woordvoerder van staatssecretaris Van Rijn is er zeker geen sprake van een chaos. ’De verdeling is gedaan op basis van de situatie van 2013. Allicht zal er her en der iets veranderd zijn sindsdien.’
Bron: De Volkskrant / / Charlotte Huisman
