De Wet verplichte ggz (Wvggz): handreikingen, informatie en links.

Laatste update: 24 november 2020.

Eén van de belangrijkste wetten binnen de ggz is de Wet verplichte ggz, (Wvggz), die 1 januari 2020 de BOPZ verving. De BOPZ regelde wanneer iemand gedwongen kan worden opgenomen, hoe dat moet gebeuren en waar een psychiatrisch ziekenhuis aan moet voldoen. Groot verschil met de BOPZ is dat onder de Wvggz meer inspraak is voor degene die verplichte zorg krijgt, dat de familie meer betrokken wordt en dat er in principe ook gedwongen behandeld kan worden zónder opname.
In 2020 volgen wij de ontwikkelingen middels een maandelijks artikel, met een telkens wisselende belangengroep. Aan het einde van het jaar laten we de mensen die verplichte zorg hebben ontvangen zelf aan het woord.

Bart Vuijk en Willem Gotink volgen de ontwikkelingen in de Wvggz voor GGZ Totaal. Zij schreven er de volgende artikelen over (nieuwste bovenaan):

November 2020: “Die wet is maar een heel klein gedeelte van wat er zou moeten gebeuren”
Het laatste deel van de serie over de Wvggz: de cliënt aan het woord

Oktober 2020: ‘Ik heb nog niet kunnen constateren dat een cliënt met de hoorplicht is opgeschoten'
Wvggz staat na tien maanden nog steeds in de kinderschoenen

Juni 2020: ‘Als politie halen wij de angel eruit, daarna is de zorg aan zet'
Taakverdeling politie en ggz weer op scherp dankzij Wvggz

Mei 2020: Kun je TBS omzetten in een Wvggz-zorgmachtiging?
De grenzen van de forensische psychiatrie

April 2020: ‘Op papier wordt je erbij betrokken, maar uiteindelijk gingen we met lege handen naar huis’
Ervaringen van de familie.

Maart 2020: 'Hoorplicht in nieuwe Wet verplichte ggz werkt niet'.
Advocaten over de Wvggz.

* Februari 2020: 'Wat belangrijk is, is dat we het een kans geven'.
De eerste ervaringen na één maand Wet verplichte ggz

* Februari 2020: ‘Een crisisopname is een snelkookpan, een enorme heksenketel van snel en heftig’.
De Wvggz als een kans om het beter te doen bij een psychische crisis

* Oktober 2019: Dwangbehandeling aan huis kan alleen bij vrijwillige medewerking patiënt
Elnathan Prinsen, voorzitter NVVP en Remke van Staveren, psychiater Fact, over de Wvggz

* Oktober 2019: De BOPZ heeft nog maar tien weken te gaan!.
Tien vragen (en antwoorden) over zijn opvolger: de Wet verplichte ggz

* Mei 2019: Wet zorg en dwang en Wet verplichte ggz: beren op de weg
Over de probelemen rond de implementatie van de Wvggz en de Wzd.

*******************************************************************************************
Een groot aantal belangenorganisaties en beroepsverenigingen schreven handreikingen voor hun achterban.

De belangrijkste:

Handreiking VNG verkennend onderzoek
In principe kan iedereen een melding doen bij de gemeente over personen voor wie de noodzaak tot (mogelijk verplichte) geestelijke gezondheidszorg zou moeten worden onderzocht. De gemeenten zijn dan verplicht verder onderzoek te doen. De Vereniging Nederlandse Gemeenten schreef een handreiking voor dit verkennend onderzoek.

Handreiking VNG crisismaatregel
Niet de rechter, maar de burgemeester legt in urgente situaties gedwongen zorg op. Dat kan niet zondermeer, er moet aan veel voorwaarden worden voldaan.
De Vereniging Nederlandse Gemeenten schreef een handreiking voor het opleggen van deze crisismaatregel.

Handreiking Plan van Aanpak van MIND
Als er een aanvraag voor verplichte zorg in voorbereiding is, heb je hebt de mogelijkheid om een eigen plan van aanpak te schrijven waarin je afspraken maakt om deze verplichte zorg te voorkomen. Daarin moet je samenwerken met familie, vrienden of andere naasten, maar het is verstandig om ook anderen te betrekken die je kunnen helpen, zoals de psychiater en maatschappelijk hulpverleners.
MIND schreef een handreiking hoe je dit Plan van Aanpak kunt opstellen (nog in concept).

Handreiking Wet Zorg en Dwang voor zorgaanbieders
Per 1 januari treedt niet alleen de Wvggz in werking, maar ook de Wet Zorg en Dwang, die vooral gericht is op mensen met een psychogeriatrische stoornis of een verstandelijke beperking.
De VNG schreef, samen met Actiz, een handreiking voor zorgaanbieders die met deze wet te maken hebben.

Handreiking voor cliëntenraden
De LOC schreef een handreiking speciaal voor cliëntenraden over hun rol bij de Wvggz.
De handreiking geeft een uitgebreide toelichting op de Wet verplichte ggz en geeft informatie over de rol van de cliëntenraad, inclusief tips en handvatten.

Brochure voor naasten, door de Familie Vertrouwens Persoon
De FVP schreef een brochure voor naasten. Die hebben in de Wvggz een grotere rol, maar de FVP merkte dat zij daarvan niet altijd op de hoogte zijn of worden gesteld.

Implicaties Wvggz voor jeugd
De Wvggz geldt ook voor jongeren. De VNG zette de implicaties daarvan op een rij in een factsheet.

Dwangindezorg.nl
De overheid beheert een uitgebreide website over dwang in de zorg. Webteksten, uitleg en regelingen vind je op de site dwangindezorg.nl

Het is crisis thuis!
Voor naasten of familieleden van mensen die in crisis zijn of dreigen te raken, maakte Ypsilon een digitale toolkit die ondersteuning en informatie geeft.

Waarom de Wet verplichte ggz mensenrechten schendt.
Prof. dr. Philippe Delespau van de Universiteit van Maastricht betoogt dat, hoewel hij voor de klinische praktijk ook geen beter antwoord heeft, de Wvggz fundamentele mensenrechten schendt en professionals in de positie brengt dat ze daarvoor aangeklaagd kunnen worden.

Van Bopz tot Wvggz
GGZ Nederland maakte een magazine cq website waarin zes interviews met mensen die de ontwikkeling van de Bopz naar de Wvggz van nabij hebbe meegemaakt: van de evaluatie van de Bopz tot de toekomst van de Wvggz.

Is er een belangrijke website of informatie die je mist over de Wet verplichte ggz?
Mail het dan aan info@ggztotaal.nl. Als we de informatie relevant vinden, zullen we die in het overzicht opnemen.

******************************************************************************************

Al langere tijd was er kritiek op de BOPZ: veel mensen konden niet de zorg krijgen die zij nodig hebben, bovendien kon gedwongen behandeling alleen plaatsvinden in het ziekenhuis. Ook bleken er (te) grote verschillen tussen verschillende groepen waarbij verplichte zorg in het geding is. Een ander probleem was het grote aantal mensen met psychische problemen die wegens een strafbaar feit in de gevangenis zaten, al dan niet met TBS, en die eigenlijk thuishoren in de GGZ.
Het waren problemen die zo divers van aard waren, dat er drie nieuwe wetsvoorstellen zijn geformuleerd die over verplichte zorg gaan:

de Wet Verplichte GGZ; die gaat over gedwongen behandeling en opname van mensen met psychiatrische problemen.
de Wet Zorg en Dwang, die regelingen bevat over gedwongen zorg bij dementerenden en zwakbegaafden.
de Wet Forensische Zorg, is onderdeel van het wetboek van Strafrecht, en vervangt deels de TBS.

De drie wetsvoorstellen zijn in januari 2018 in de Eerste Kamer gezamenlijk behandeld en aangenomen. Dat heeft de nodige moete gekost: zo werd het voorstel voor de Wet Verplichte GGZ (WVGGZ) al in juni 2010 aan de Tweede Kamer aangeboden.

De Wet Forensische Zorg is in werking getreden op 1 januari 2019, de andere twee wetten (de Wet Verplichte GGZ de Wet Zorg en Dwang) zijn 1 januari 2020 ingegaan.