”In de herziene versie van de kwaliteitsstandaard Assertieve en verplichte zorg is het voorkomen van verplichte zorg een belangrijk onderdeel. Binnen de coalitie “Zorg zonder dwang is een keuze” werken verschillende organisaties met elkaar aan het verminderen van verplichte zorg.”
Dat schrijft Akwa GGZ, dat op haar website onderstaand verslag geeft van de kick-off bijeenkomst van een coalitie die verplichte zorg moet verminderen. ”Het voorkomen van verplichte zorg is een complex vraagstuk en een gezamenlijke uitdaging die om veel verbinding vraagt”, aldus Akwa GGZ. Tijdens de kick-off bijeenkomst waren 85% van de ggz- instellingen die verplichte zorg leveren vertegenwoordigd.
Deze week verscheen ook een overzicht van de Inspectie, waaruit bleek dat in 2021 ruim 10.000 gedwongen crisisopnames plaatsvonden. Cijfers over de hoeveelheid onvrijwillige en verplichte zorg zijn tot op heden onvrijwillig.
Kick-off bijeenkomst
De coalitie wordt gevormd door Stichting HIC/ART, F-ACT Nederland, de Nederlandse ggz (Waardenetwerk zorg en veiligheid), Nederlandse Politie, MIND en Akwa GGZ. Tijdens de kick-off bijeenkomst op 17 mei waren 59 geïnteresseerde professionals en ervaringsdeskundigen aanwezig namens meer dan dertig ggz-organisaties. Met als doel bestaande leernetwerken met elkaar te verbinden en een start te maken met nieuwe leernetwerken van klinische en ambulante teams
Verschillende sprekers deelden hun ervaring over het voorkomen en toepassen van verplichte en assertieve zorg. In een workshop spraken bestuurders met elkaar over uitbreiding van de coalitie en de vorming van een landelijk platform. In een andere workshop verkenden vertegenwoordigers van ambulante en klinische teams de mogelijkheid om met elkaar een lerend netwerk te vormen.
Delen van informatie en van elkaar leren
Sprekers deelden onder andere hun ervaring met het delen van informatie en onderling van elkaar leren, om verplichte zorg te verminderen en benoemden het belang van ervaringsdeskundigheid. Bekijk hier een korte compilatie van de sprekers. Na korte pitches in het plenaire gedeelte zijn de sprekers in aparte workshops in gesprek gegaan met de deelnemers.
Bouke Bijnsdorp, voorzitter stichting HIC/ART en directeur GGZ inGeest benoemde dat ondanks alle nieuwe structuren van wetgeving, partijen hebben geconstateerd dat er meer moet gebeuren rondom het voorkomen van verplichte zorg en dat het van groot belang is om met elkaar verbinding op dit thema te creëren.
Fred Balhuizen, beleidsmedewerker MIND, gaf aan hoe belangrijk het is ervaringsdeskundigheid uit de achterban van MIND in te brengen in de lerende netwerken en de rol die het MIND Expert Center hierin kan spelen.
Niels Mulder, psychiater en voorzitter van de NVvP, gaf aan dat de noodzaak om dwang toe te passen lager moet worden. “Er is geen wetenschappelijk onderzoek wat laat zien dat ambulante dwang beter is dan geen ambulante dwang, integendeel. We moeten er daarom grote vraagtekens bij zetten of dit niet anders kan.” Hij sprak de hoop uit dat er dankzij de inzet van de coalitie steviger aan gewerkt wordt en de cijfers van het toepassen van verplichte zorg echt omlaaggaan.
Markus van der Burgh, projectmanager van Akwa GGZ lichtte de uitkomsten van een enquête onder 268 professionals over assertieve en verplichte zorg toe. “De meeste zorgprofessionals vinden assertieve en verplichte zorg onmisbaar en noemen assertieve zorg een goede manier om verplichte zorg te voorkomen. Van de respondenten ervaart 60% knelpunten bij het aanbieden van assertieve zorg en 76% bij de uitvoer van verplichte zorg.”
Houkje Tamsma, psychiater en geneesheer-directeur GGZ Friesland liet zien wat zij bereikt hebben met onderling leren met een groep geneesheer-directeuren. “We hebben die behoefte gevoeld en voelen ook het enthousiasme erover. Als je het op een goede manier doet dan is het enorm inspirerend, het geeft verbinding, het geeft plezier in het werk. Het is heel plezierig om met mensen die met dezelfde doelen werken dit te kunnen delen.”
Albert Blom, psychiater en directeur zorg GGZ Noord-Holland-Noord, liet zien hoe er binnen Volante informatie-uitwisseling tussen HIC-afdelingen plaatsvindt en hoe organisaties zo van elkaar leren. “We gebruiken onder andere de Positive Perception vragenlijst die wordt afgenomen bij iemand die de HIC verlaat, met 9 vragen en één open vraag, de laatste open vraag geeft onverwachte inzichten.”
Eric Noorthoorn, onderzoeker GGNet, “ik hoor van veel instellingen dat ze aan het worstelen zijn met wat zinvolle data zijn en aan welke je minder hebt. We hebben een real time dashboard wat bijvoorbeeld ontwikkelingen op afdelingsniveau kan bijhouden en dat geeft veel informatie voor sturen.”
Cari van Slooten, psychiater bij GGZ inGeest, werkt sinds 2014 met zijn team aan het terugdringen van dwang, dit tegen de landelijke trend in. ”Altijd kritisch kijken naar de noodzaak tot verlengen én elke keer opnieuw een analyse maken van de risico’s en de mogelijkheden. Bij twijfel in overleg en geef iedereen in een kans.”
Deelnemen aan lerend netwerk Voorkomen van verplichte zorg
Akwa GGZ ondersteunt een lerend netwerk Voorkomen van verplichte zorg. Hierin kunnen zowel klinische als ambulante teams van verschillende organisaties ervaring en informatie uitwisselen om met én van elkaar te leren. Hypotheses en verbetermogelijkheden worden besproken en omgezet in een concreet en uitvoerbaar plan van aanpak op teamniveau.
Teams krijgen ondersteuning van een projectleider en per team leidt dit tot een eigen plan van aanpak. Elke 3 maanden vinden bijeenkomsten plaats waarin vertegenwoordigers van de deelnemende teams met elkaar succesvolle casuïstiek delen én informatie en ideeën uitwisselen.
Er zijn inmiddels vijf ambulante teams die meedoen aan dit lerend netwerk. Wil je meer weten of als organisatie aansluiten bij dit lerend netwerk? Neem dan contact op met Ben van der Putten, projectleider lerend netwerk Voorkomen verplichte zorg.
Activiteiten van de coalitie
Op landelijk niveau wil de coalitie verschillende initiatieven aan elkaar verbinden, bijeenkomsten organiseren en bijdragen aan het leren van elkaar. 7 maart 2023 is er een congres over het voorkomen van verplichte zorg. Wie op de hoogte wil blijven van activiteiten en nieuws van de coalitie, kan zich hier aanmelden.
-----------------------------------------------------------------------------------------
Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.
Abonneren kan direct via het inschrijfformulier, opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.
