”Een toenemende vraag en een zeer krappe arbeidsmarkt vergroten de druk op de 24x7 continuïteit van psychiatrische zorg. Dit is onder andere zichtbaar in de roostering van ANW- en crisisdienst. Het gevoel is dat de (werk)druk, met name als het aankomt op ANW- en crisisdiensten, op steeds smallere schouders
terechtkomt. Hierdoor neemt het werkplezier af.”
Dat is de eerste conclusie van branchevereniging de Nederlandse ggz (deNLggz) en de Nederlandse Vereniging van Psychiatrie (NVvP). Zij lieten in 2019 en 2020 onderzoeken welke oplossingsrichtingen kunnen bijdragen aan het vraagstuk van het tekort aan psychiaters in de avond- nacht- en weekenddiensten (ANW). De oplossingsrichtingen zijn sindsdien deels uitgewerkt, maar hebben – mede door vertraging als gevolg van de COVID-19 pandemie - (nog) niet geleid tot voldoende effect in de praktijk.
Het stijgende tekort aan ggz-personeel beperkt zich bovendien niet tot een tekort aan psychiaters. Het raakt ook andere ggz-professionals zoals klinisch psychologen, gz-psychologen en verpleegkundigen. Om deze reden hebben deNLggz en de NVvP besloten met het actiegericht onderzoek samen vervolg te geven aan het eerdere onderzoek.
DeNLggz en NVvP willen de uitkomsten van dit rapport gebruiken om te zorgen dat in regio’s duidelijke en voor de regio passende afspraken worden gemaakt, die ertoe leiden dat de groep psychiaters die in de betreffende regio werkzaam is zodanig kan worden ingezet dat de continuïteit van de ANW- en crisisdiensten te allen tijde is geborgd. Voor zover noodzakelijk worden ook de andere relevante beroepsbeoefenaren in dit proces betrokken.
Overige conclusies
Steeds meer psychiaters en ook andere zorgprofessionals kiezen voor het ondernemerschap. Er wordt ongelijkheid ervaren (bijvoorbeeld over gedeelde lusten versus lasten en te grote verschillen in tarifering) tussen dienstverbanders en zelfstandigen waardoor op diverse niveaus een ‘wij-zij’-cultuur ontstaat.
Er is echter (lokaal, regionaal en landelijk) niet voldoende inzicht (kwalitatief en kwantitatief) in waar het precies knelt. Er wordt veel in beelden en ervaringen gesproken. Hierdoor kijkt men niet op eenzelfde manier naar het continuïteitsvraagstuk. Dit bemoeilijkt een goed en genuanceerd gesprek over werkbare oplossingsrichtingen, en schieten gesprekken door naar ‘one size fits all’-oplossingen (zoals de dreiging van het verplichten van ANW-diensten). Zowel binnen de instelling, regio en op landelijk niveau lijkt het aan collectieve verantwoordelijkheid te ontbreken.
Voor een grotere collectieve verantwoordelijkheid is het van belang het gesprek over oplossingsrichtingen minder vrijblijvend te maken. Dit begint met een gedeeld beeld van de knelpunten, gevolgd door heldere afspraken die passen bij de lokale of regionale situatie. Binnen organisaties betreft dit onder andere de positionering van de crisisdiensten en de rol daarin van medewerkers en zelfstandigen. In de regio betreft dit bindende afspraken tussen grote en kleine instellingen en zelfstandigen, bijvoorbeeld over de bemensing van crisisdiensten en met verzekeraars over regionaal passende tarifering.
Randvoorwaarde is dat landelijke partijen (beroepsverenigingen, branchevereniging, verzekering en Rijk) zoveel mogelijk werken met een gezamenlijke visie (onder andere de positie en rol van de zzp). Deze visie dient als richting voor landelijke afspraken in de cao, beroepsnormen en financiering. Het helpt als landelijke partijen regionale samenwerking te ondersteunen/faciliteren op basis van vooraf gestelde vragen en duidelijke verwachtingen.
Ten slotte, met dit actiegerichte onderzoek is bijgedragen aan de wens het perspectief en de positie van professionals te versterken als het gaat om oplossingen aangaande het continuïteitsvraagstuk. Hun betrokkenheid in een verder vervolg is cruciaal om tot succesvol in praktijk brengen ervan te komen.
-----------------------------------------------------------------------------------------
Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.
Abonneren kan direct via het inschrijfformulier, opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.
