Er is de afgelopen jaren veel gezegd en geschreven over artificiële intelligentie (AI) in de geestelijke gezondheidszorg. Die discussie zal de komende jaren nog wel even aanhouden. Volgens een recente studie, gepubliceerd in het New England Journal of Medicine, lijkt de effectiviteit van een AI-therapeut zeker effectief te kunnen zijn. Therabot, een AI-chatbot speciaal getraind voor psychische zorg, blijkt in staat om ernstige symptomen van depressie, angst en eetproblemen merkbaar te verlichten.
Willem Gotink vat het onderzoek samen.
Wat is Therabot?
Therabot is een zogenoemde ‘generatieve AI-chatbot’. Dat betekent dat het systeem zelf teksten genereert en gesprekken voert, die gebaseerd is op de input van psychologen en psychiater. In plaats van standaardantwoorden of oppervlakkige tips, kan Therabot daardoor een inhoudelijk, empathisch en therapeutisch gesprek voeren, afgestemd op de gebruiker.
Onderzoek met stevige wetenschappelijke basis
Therabot werd in een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek (de ‘gouden standaard’ in medisch en psychologisch onderzoek) in de Verenigde Staten gebruikt op 210 volwassenen met klinisch relevante symptomen van een depressie, gegeneraliseerde angststoornis of een verhoogd risico op eetstoornissen. De deelnemers werden willekeurig verdeeld in twee groepen: een groep die vier weken lang Therabot gebruikte en een controlegroep die tijdelijk geen toegang kreeg.
De resultaten waren volgens de onderzoekers overtuigend: Therabot-gebruikers lieten na vier weken al duidelijk minder symptomen zien dan de controlegroep. Zowel bij de depressieve klachten, de angstklachten en de eetstoornis-gerelateerde klachten verminderden de namen de symptomen significant meer af dan in de controlegroep. Deze effecten bleven overeind na een vervolgmeting vier weken later.
Alsof je met een echte therapeut praat
Niet alleen de resultaten in afname van de klachten was opvallend, bijzonder was ook de manier waarop gebruikers de ‘therapeutische relatie’ met Therabot beoordeelden. Die relatie – het gevoel van vertrouwen, samenwerking en empathie tussen cliënt en hulpverlener – is normaal gesproken een van de belangrijkste voorspellers van succes in psychotherapie. Gebruikers gaven aan dat ze zich gehoord en begrepen voelden, en dat de interactie met Therabot vergelijkbaar aanvoelde met die met een menselijke therapeut.
Therabot werd bovendien intensief gebruikt: gemiddeld spendeerden deelnemers meer dan zes uur aan gesprekken, verspreid over de vier weken.
De toekomst van therapie?
Volgens de onderzoekers is dit onderzoek het eerste dat aantoont dat een volledig AI-gestuurde chatbot effectief kan zijn bij het behandelen van klinische mentale gezondheidsproblemen. Dat is belangrijk, want eerdere digitale hulpmiddelen richtten zich volgens hen vaak vooral op mildere klachten of preventie. Het kan – nog steeds volgens de onderzoekers – de deur openen naar laagdrempelige, schaalbare en betaalbare psychologische hulp. Tegelijkertijd benadrukken de onderzoekers dat vervolgonderzoek nodig is, onder meer in grotere en diverse groepen, en met langere follow-ups.
Het onderzoek toont volgens hen ook aan dat AI géén koud of afstandelijk hulpmiddel hoeft te zijn, maar ook dat technologie mensen daadwerkelijk kan helpen bij zware psychische klachten – mits goed ontwikkeld en zorgvuldig toegepast.
Michael V. Heinz, et al: Randomized Trial of a Generative AI Chatbot for Mental Health Treatment
Gepubliceerd 27 maart 2025, EJM AI 2025; Vol. 2 no 4. DOI: 10.1056/AIoa2400802
-----------------------------------------------------------------------------------------
Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.
Abonneren kan direct via het inschrijfformulier, opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.
